1.
प्रथमोऽध्यायः
Chapter 1
2.
द्वितीयोऽध्ययः
Chapter 2
3.
तृतीयोऽध्यायः
Chapter 3
4.
चतुर्थोऽध्यायः
Chapter 4
5.
पञ्चमोऽध्यायः
Chapter 5
6.
षष्ठोऽध्यायः
Chapter 6
7.
सप्तमोऽध्यायः
Chapter 7
8.
अष्टमोऽध्यायः
Chapter 8
9.
नवमोऽध्यायः
Chapter 9
10.
दशमोऽध्यायः
Chapter 10
11.
एकादशोऽध्यायः
Chapter 11
12.
द्वादशोऽध्यायः
Chapter 12
13.
त्रयोदशोऽध्यायः
Chapter 13
14.
चतुर्दशोऽध्यायः
Chapter 14
15.
पञ्चदशोऽध्यायः
Chapter 15
16.
षोडशोऽध्यायः
Chapter 16
17.
सप्तदशोऽध्यायः
Chapter 17
18.
अष्टादशोऽध्यायः
Chapter 18
19.
एकोनविंशोऽध्यायः
Chapter 19
•
विंशोऽध्यायः
Chapter 20
21.
एकविंशोऽध्यायः
Chapter 21
22.
द्वाविंशोऽध्यायः
Chapter 22
23.
त्रयोविंशोऽध्यायः
Chapter 23
24.
चतुर्विंशोऽध्यायः
Chapter 24
25.
पञ्चविंशोऽध्यायः
Chapter 25
26.
षड्विंशोऽध्यायः
Chapter 26
Progress:76.6%
आमो मधुरुहो मेघपृष्ठः सुधामा भ्राजिष्ठो लोहितार्णो वनस्पतिरिति घृतपृष्ठसुतास्तेषां वर्षगिरयः सप्त सप्तैव नद्यश्चाभिख्याताः शुक्लो वर्धमानो भोजन उपबर्हिणो नन्दो नन्दनः सर्वतोभद्र इति अभया अमृतौघा आर्यका तीर्थवती रूपवती पवित्रवती शुक्लेति ।। ५-२९-२१ ।।
sanskrit
The sons of Mahārāja Ghṛtapṛṣṭha were named Āma, Madhuruha, Meghapṛṣṭha, Sudhāmā, Bhrājiṣṭha, Lohitārṇa and Vanaspati. In their island there are seven mountains, which indicate the boundaries of the seven tracts of land, and there are also seven rivers. The mountains are named Śukla, Vardhamāna, Bhojana, Upabarhiṇa, Nanda, Nandana and Sarvatobhadra. The rivers are named Abhayā, Amṛtaughā, Āryakā, Tīrthavatī, Rūpavatī, Pavitravatī and Śuklā. ।। 5-20-21 ।।
english translation
महाराज घृतपृष्ठ के पुत्रों के नाम आम, मधुरुह, मेघपृष्ठ, सुधामा, भ्राजिष्ठ, लोहितार्ण तथा वनस्पति थे। उनके द्वीप में सात पर्वत थे, जो सात देशों की सीमाओं को सूचित करने वाले थे और सात नदियाँ भी थीं। पर्वतों के नाम हैं-शुक्ल, वर्धमान, भोजन, उपबर्हिण, नन्द, नन्दन तथा सर्वतोभद्र। नदियों के नाम अभया, अमृतौघा, आर्यका, तीर्थवती, रूपवती, पवित्रवती तथा शुक्ला हैं। ।। ५-२०-२१ ।।
hindi translation
Amo madhuruho meghapRSThaH sudhAmA bhrAjiSTho lohitArNo vanaspatiriti ghRtapRSThasutAsteSAM varSagirayaH sapta saptaiva nadyazcAbhikhyAtAH zuklo vardhamAno bhojana upabarhiNo nando nandanaH sarvatobhadra iti abhayA amRtaughA AryakA tIrthavatI rUpavatI pavitravatI zukleti || 5-29-21 ||
hk transliteration by Sanscriptयासामम्भः पवित्रममलमुपयुञ्जानाः पुरुषऋषभद्रविणदेवकसंज्ञा वर्षपुरुषा आपोमयं देवमपां पूर्णेनाञ्जलिना यजन्ते ।। ५-२०-२२ ।।
sanskrit
The inhabitants of Krauñcadvīpa are divided into four castes, called the Puruṣas, Ṛṣabhas, Draviṇas and Devakas. Using the waters of those sanctified rivers, they worship the Supreme Personality of Godhead by offering a palmful of water at the lotus feet of Varuṇa, the demigod who has a form of water. ।। 5-20-22 ।।
english translation
क्रौंच द्वीप के निवासी चार वर्णों में विभाजित हैं—पुरुष, ऋषभ, द्रविण तथा देवक। वे जल के स्वामी वरुण जिन का रूप जल के समान है के चरणारविन्दों पर इन पवित्र नदियों की जलांजलि अर्पित करके श्रीभगवान् की पूजा करते हैं। ।। ५-२०-२२ ।।
hindi translation
yAsAmambhaH pavitramamalamupayuJjAnAH puruSaRSabhadraviNadevakasaMjJA varSapuruSA ApomayaM devamapAM pUrNenAJjalinA yajante || 5-20-22 ||
hk transliteration by Sanscriptआपः पुरुषवीर्याः स्थ पुनन्तीर्भूर्भुवः सुवः । ता नः पुनीतामीव घ्नीः स्पृशतामात्मना भुव इति ।। ५-२०-२३ ।।
sanskrit
[The inhabitants of Krauñcadvīpa worship with this mantra.] O water of the rivers, you have obtained energy from the Supreme Personality of Godhead. Therefore you purify the three planetary systems, known as Bhūloka, Bhuvarloka and Svarloka. By your constitutional nature, you take away sins, and that is why we are touching you. Kindly continue to purify us. ।। 5-20-23 ।।
english translation
[क्रौंच द्वीप के निवासी इस मंत्र से उपासना करते हैं] हे नदियों के जल, आपको श्रीभगवान् से शक्ति प्राप्त है। अत: आप भूलोक, भुवर्लोक तथा स्वर्लोक को पवित्र करते हैं। अपने स्वाभाविक पद के कारण आप पापों को ग्रहण करते हैं, इसलिए हम आपका स्पर्श करते हैं। आप हमें पवित्र करते रहें। ।। ५-२०-२३ ।।
hindi translation
ApaH puruSavIryAH stha punantIrbhUrbhuvaH suvaH | tA naH punItAmIva ghnIH spRzatAmAtmanA bhuva iti || 5-20-23 ||
hk transliteration by Sanscriptएवं पुरस्तात्क्षीरोदात्परित उपवेशितः शाकद्वीपो द्वात्रिंशल्लक्षयोजनायामः समानेन च दधिमण्डोदेन परीतो यस्मिन् शाको नाम महीरुहः स्वक्षेत्रव्यपदेशको यस्य ह महासुरभिगन्धस्तं द्वीपमनुवासयति ।। ५-२०-२४ ।।
sanskrit
Outside the Ocean of Milk is another island, Śākadvīpa, which has a width of 3,200,000 yojanas [25,600,000 miles]. As Krauñcadvīpa is surrounded by its own ocean of milk, Śākadvīpa is surrounded by an ocean of churned yogurt as broad as the island itself. In Śākadvīpa there is a big śāka tree, from which the island takes its name. This tree is very fragrant. Indeed, it lends its scent to the entire island. ।। 5-20-24 ।।
english translation
क्षीर समुद्र से बाहर शाकद्वीप है, जिसकी चौड़ाई ३२,००,००० योजन (२,५६,००,००० मील) है। जिस प्रकार क्रौंचद्वीप अपने ही क्षीरसागर से घिरा है उसी प्रकार शाकद्वीप अपने ही समान चौड़ाई वाले मट्ठे के समुद्र से घिरा है। शाकद्वीप में एक विशाल शाक वृक्ष है, जिससे इस द्वीप का यह नाम पड़ा। यह वृक्ष अत्यन्त सुगन्धित है। इससे सारा द्वीप महकता रहता है। ।। ५-२०-२४ ।।
hindi translation
evaM purastAtkSIrodAtparita upavezitaH zAkadvIpo dvAtriMzallakSayojanAyAmaH samAnena ca dadhimaNDodena parIto yasmin zAko nAma mahIruhaH svakSetravyapadezako yasya ha mahAsurabhigandhastaM dvIpamanuvAsayati || 5-20-24 ||
hk transliteration by Sanscriptतस्यापि प्रैयव्रत एवाधिपतिर्नाम्ना मेधातिथिः सोऽपि विभज्य सप्त वर्षाणि पुत्रनामानि तेषु स्वात्मजान् पुरोजवमनोजवपवमानधूम्रानीक-चित्ररेफबहुरूपविश्वधारसंज्ञान् निधाप्याधिपतीन् स्वयं भगवत्यनन्त आवेशितमतिस्तपोवनं प्रविवेश ।। ५-२०-२५ ।।
sanskrit
The master of this island, also one of the sons of Priyavrata, was known as Medhātithi. He also divided his island into seven sections, named according to the names of his own sons, whom he made the kings of that island. The names of those sons are Purojava, Manojava, Pavamāna, Dhūmrānīka, Citrarepha, Bahurūpa and Viśvadhāra. After dividing the island and situating his sons as its rulers, Medhātithi personally retired, and to fix his mind completely upon the lotus feet of the Supreme Personality of Godhead, he entered a forest suitable for meditation. ।। 5-20-25 ।।
english translation
इस द्वीप के स्वामी प्रियव्रत के ही पुत्र मेधातिथि थे। उन्होंने भी अपने द्वीप को सात भागों में विभाजित करके उनका नाम अपने पुत्रों के नाम पर रखा और उन्हें उन द्वीपों का राजा बना दिया। उनके इन पुत्रों के नाम हैं—पुरोजव, मनोजव, पवमान, धूम्रानीक, चित्ररेफ, बहुरूप तथा विश्वधार। इस द्वीप को विभाजित करके अपने पुत्रों को उनका राजा बनाकर मेधापति स्वयं विरक्त हो गये और उन्होंने अपने मन को श्रीभगवान् के चरणारविन्दों में लगाने के उद्देश्य से ध्यान-योग्य एक तपोवन में प्रवेश किया। ।। ५-२०-२५ ।।
hindi translation
tasyApi praiyavrata evAdhipatirnAmnA medhAtithiH so'pi vibhajya sapta varSANi putranAmAni teSu svAtmajAn purojavamanojavapavamAnadhUmrAnIka-citrarephabahurUpavizvadhArasaMjJAn nidhApyAdhipatIn svayaM bhagavatyananta AvezitamatistapovanaM praviveza || 5-20-25 ||
hk transliteration by SanscriptSrimad Bhagavatam
Progress:76.6%
आमो मधुरुहो मेघपृष्ठः सुधामा भ्राजिष्ठो लोहितार्णो वनस्पतिरिति घृतपृष्ठसुतास्तेषां वर्षगिरयः सप्त सप्तैव नद्यश्चाभिख्याताः शुक्लो वर्धमानो भोजन उपबर्हिणो नन्दो नन्दनः सर्वतोभद्र इति अभया अमृतौघा आर्यका तीर्थवती रूपवती पवित्रवती शुक्लेति ।। ५-२९-२१ ।।
sanskrit
The sons of Mahārāja Ghṛtapṛṣṭha were named Āma, Madhuruha, Meghapṛṣṭha, Sudhāmā, Bhrājiṣṭha, Lohitārṇa and Vanaspati. In their island there are seven mountains, which indicate the boundaries of the seven tracts of land, and there are also seven rivers. The mountains are named Śukla, Vardhamāna, Bhojana, Upabarhiṇa, Nanda, Nandana and Sarvatobhadra. The rivers are named Abhayā, Amṛtaughā, Āryakā, Tīrthavatī, Rūpavatī, Pavitravatī and Śuklā. ।। 5-20-21 ।।
english translation
महाराज घृतपृष्ठ के पुत्रों के नाम आम, मधुरुह, मेघपृष्ठ, सुधामा, भ्राजिष्ठ, लोहितार्ण तथा वनस्पति थे। उनके द्वीप में सात पर्वत थे, जो सात देशों की सीमाओं को सूचित करने वाले थे और सात नदियाँ भी थीं। पर्वतों के नाम हैं-शुक्ल, वर्धमान, भोजन, उपबर्हिण, नन्द, नन्दन तथा सर्वतोभद्र। नदियों के नाम अभया, अमृतौघा, आर्यका, तीर्थवती, रूपवती, पवित्रवती तथा शुक्ला हैं। ।। ५-२०-२१ ।।
hindi translation
Amo madhuruho meghapRSThaH sudhAmA bhrAjiSTho lohitArNo vanaspatiriti ghRtapRSThasutAsteSAM varSagirayaH sapta saptaiva nadyazcAbhikhyAtAH zuklo vardhamAno bhojana upabarhiNo nando nandanaH sarvatobhadra iti abhayA amRtaughA AryakA tIrthavatI rUpavatI pavitravatI zukleti || 5-29-21 ||
hk transliteration by Sanscriptयासामम्भः पवित्रममलमुपयुञ्जानाः पुरुषऋषभद्रविणदेवकसंज्ञा वर्षपुरुषा आपोमयं देवमपां पूर्णेनाञ्जलिना यजन्ते ।। ५-२०-२२ ।।
sanskrit
The inhabitants of Krauñcadvīpa are divided into four castes, called the Puruṣas, Ṛṣabhas, Draviṇas and Devakas. Using the waters of those sanctified rivers, they worship the Supreme Personality of Godhead by offering a palmful of water at the lotus feet of Varuṇa, the demigod who has a form of water. ।। 5-20-22 ।।
english translation
क्रौंच द्वीप के निवासी चार वर्णों में विभाजित हैं—पुरुष, ऋषभ, द्रविण तथा देवक। वे जल के स्वामी वरुण जिन का रूप जल के समान है के चरणारविन्दों पर इन पवित्र नदियों की जलांजलि अर्पित करके श्रीभगवान् की पूजा करते हैं। ।। ५-२०-२२ ।।
hindi translation
yAsAmambhaH pavitramamalamupayuJjAnAH puruSaRSabhadraviNadevakasaMjJA varSapuruSA ApomayaM devamapAM pUrNenAJjalinA yajante || 5-20-22 ||
hk transliteration by Sanscriptआपः पुरुषवीर्याः स्थ पुनन्तीर्भूर्भुवः सुवः । ता नः पुनीतामीव घ्नीः स्पृशतामात्मना भुव इति ।। ५-२०-२३ ।।
sanskrit
[The inhabitants of Krauñcadvīpa worship with this mantra.] O water of the rivers, you have obtained energy from the Supreme Personality of Godhead. Therefore you purify the three planetary systems, known as Bhūloka, Bhuvarloka and Svarloka. By your constitutional nature, you take away sins, and that is why we are touching you. Kindly continue to purify us. ।। 5-20-23 ।।
english translation
[क्रौंच द्वीप के निवासी इस मंत्र से उपासना करते हैं] हे नदियों के जल, आपको श्रीभगवान् से शक्ति प्राप्त है। अत: आप भूलोक, भुवर्लोक तथा स्वर्लोक को पवित्र करते हैं। अपने स्वाभाविक पद के कारण आप पापों को ग्रहण करते हैं, इसलिए हम आपका स्पर्श करते हैं। आप हमें पवित्र करते रहें। ।। ५-२०-२३ ।।
hindi translation
ApaH puruSavIryAH stha punantIrbhUrbhuvaH suvaH | tA naH punItAmIva ghnIH spRzatAmAtmanA bhuva iti || 5-20-23 ||
hk transliteration by Sanscriptएवं पुरस्तात्क्षीरोदात्परित उपवेशितः शाकद्वीपो द्वात्रिंशल्लक्षयोजनायामः समानेन च दधिमण्डोदेन परीतो यस्मिन् शाको नाम महीरुहः स्वक्षेत्रव्यपदेशको यस्य ह महासुरभिगन्धस्तं द्वीपमनुवासयति ।। ५-२०-२४ ।।
sanskrit
Outside the Ocean of Milk is another island, Śākadvīpa, which has a width of 3,200,000 yojanas [25,600,000 miles]. As Krauñcadvīpa is surrounded by its own ocean of milk, Śākadvīpa is surrounded by an ocean of churned yogurt as broad as the island itself. In Śākadvīpa there is a big śāka tree, from which the island takes its name. This tree is very fragrant. Indeed, it lends its scent to the entire island. ।। 5-20-24 ।।
english translation
क्षीर समुद्र से बाहर शाकद्वीप है, जिसकी चौड़ाई ३२,००,००० योजन (२,५६,००,००० मील) है। जिस प्रकार क्रौंचद्वीप अपने ही क्षीरसागर से घिरा है उसी प्रकार शाकद्वीप अपने ही समान चौड़ाई वाले मट्ठे के समुद्र से घिरा है। शाकद्वीप में एक विशाल शाक वृक्ष है, जिससे इस द्वीप का यह नाम पड़ा। यह वृक्ष अत्यन्त सुगन्धित है। इससे सारा द्वीप महकता रहता है। ।। ५-२०-२४ ।।
hindi translation
evaM purastAtkSIrodAtparita upavezitaH zAkadvIpo dvAtriMzallakSayojanAyAmaH samAnena ca dadhimaNDodena parIto yasmin zAko nAma mahIruhaH svakSetravyapadezako yasya ha mahAsurabhigandhastaM dvIpamanuvAsayati || 5-20-24 ||
hk transliteration by Sanscriptतस्यापि प्रैयव्रत एवाधिपतिर्नाम्ना मेधातिथिः सोऽपि विभज्य सप्त वर्षाणि पुत्रनामानि तेषु स्वात्मजान् पुरोजवमनोजवपवमानधूम्रानीक-चित्ररेफबहुरूपविश्वधारसंज्ञान् निधाप्याधिपतीन् स्वयं भगवत्यनन्त आवेशितमतिस्तपोवनं प्रविवेश ।। ५-२०-२५ ।।
sanskrit
The master of this island, also one of the sons of Priyavrata, was known as Medhātithi. He also divided his island into seven sections, named according to the names of his own sons, whom he made the kings of that island. The names of those sons are Purojava, Manojava, Pavamāna, Dhūmrānīka, Citrarepha, Bahurūpa and Viśvadhāra. After dividing the island and situating his sons as its rulers, Medhātithi personally retired, and to fix his mind completely upon the lotus feet of the Supreme Personality of Godhead, he entered a forest suitable for meditation. ।। 5-20-25 ।।
english translation
इस द्वीप के स्वामी प्रियव्रत के ही पुत्र मेधातिथि थे। उन्होंने भी अपने द्वीप को सात भागों में विभाजित करके उनका नाम अपने पुत्रों के नाम पर रखा और उन्हें उन द्वीपों का राजा बना दिया। उनके इन पुत्रों के नाम हैं—पुरोजव, मनोजव, पवमान, धूम्रानीक, चित्ररेफ, बहुरूप तथा विश्वधार। इस द्वीप को विभाजित करके अपने पुत्रों को उनका राजा बनाकर मेधापति स्वयं विरक्त हो गये और उन्होंने अपने मन को श्रीभगवान् के चरणारविन्दों में लगाने के उद्देश्य से ध्यान-योग्य एक तपोवन में प्रवेश किया। ।। ५-२०-२५ ।।
hindi translation
tasyApi praiyavrata evAdhipatirnAmnA medhAtithiH so'pi vibhajya sapta varSANi putranAmAni teSu svAtmajAn purojavamanojavapavamAnadhUmrAnIka-citrarephabahurUpavizvadhArasaMjJAn nidhApyAdhipatIn svayaM bhagavatyananta AvezitamatistapovanaM praviveza || 5-20-25 ||
hk transliteration by Sanscript