Natyashastra

Progress:23.4%

एवमेष प्रयोक्तव्यः स्त्रीपुंसाभिनये करः । पताकाभ्यां तु हस्ताभ्यामभिनेयः प्रयोक्तृभिः ॥ २६॥

Thus, this hand should also be used to represent a man and a woman. It should be performed by actors using both hands in the Patāka gesture.

english translation

evameSa prayoktavyaH strIpuMsAbhinaye karaH । patAkAbhyAM tu hastAbhyAmabhineyaH prayoktRbhiH ॥ 26॥

hk transliteration by Sanscript

दशाख्यश्च शताख्यश्च सहस्राख्यस्तथैव च । अतः परं प्रवक्ष्यामि त्रिपताकस्य लक्षणम् ॥ २७॥

The Tripatāka hand is formed by bending the third finger of the Patāka hand. Now, I shall describe its characteristics in detail.

english translation

dazAkhyazca zatAkhyazca sahasrAkhyastathaiva ca । ataH paraM pravakSyAmi tripatAkasya lakSaNam ॥ 27॥

hk transliteration by Sanscript

पताके तु यदा वक्राऽनामिका त्वङ्गुलिर्भवेत् । त्रिपताकः स विज्ञेयः कर्म चास्य निबोधत ॥ २८॥

When the third finger of the Patāka hand is bent, it is known as the Tripatāka hand. Now, listen to its uses.

english translation

patAke tu yadA vakrA'nAmikA tvaGgulirbhavet । tripatAkaH sa vijJeyaH karma cAsya nibodhata ॥ 28॥

hk transliteration by Sanscript

आवाहनमवतरणं विसर्जनं वारणं प्रवेशश्च । उन्नामनं प्रणामो निदर्शनं विविधवचनं च ॥ २९॥

It is used to represent invocation, descent, bidding goodbye, prohibition, entrance, raising up, bowing in salutation, comparison, and various forms of speech.

english translation

AvAhanamavataraNaM visarjanaM vAraNaM pravezazca । unnAmanaM praNAmo nidarzanaM vividhavacanaM ca ॥ 29॥

hk transliteration by Sanscript

मङ्गल्यद्रव्याणां स्पर्शः शिरसोऽथ सन्निवेशश्च । उष्णीषमुकुटधारणं नासास्यश्रोत्रसंवरणम् ॥ ३०॥

Touching auspicious objects, placing them on the head, wearing a turban or a crown, and covering the nose, mouth, or ears.

english translation

maGgalyadravyANAM sparzaH ziraso'tha sannivezazca । uSNISamukuTadhAraNaM nAsAsyazrotrasaMvaraNam ॥ 30॥

hk transliteration by Sanscript