Progress:24.1%

पूर्णमुत्साहगर्वेषु रोमहर्षेषु कम्पितम् । कुञ्चितं च सरोमाञ्चं स्पर्शे शीते भये ज्वरे॥ १४१॥

Pūrṇa (full)—in energy and arrogance. Kampita (trembling)—in anger and joy. Kuñcita (contracted)—in horripilation (sensitive) touch, cold, fear and fever.

english translation

pUrNamutsAhagarveSu romaharSeSu kampitam | kuJcitaM ca saromAJcaM sparze zIte bhaye jvare|| 141||

hk transliteration by Sanscript

प्राकृतं शेषभावेषु गण्डकर्म भवेदिति । विवर्तनं कम्पनं च विसर्गो विनिगूहनम्॥१४२॥

Sama (natural)—in the remaining conditions. Gestures of the lips are six in number. (They are): Vivartana (narrowing), Kampana (trembling), Visarga (spreading out), Vinigūhana (concealing).

english translation

prAkRtaM zeSabhAveSu gaNDakarma bhavediti | vivartanaM kampanaM ca visargo vinigUhanam||142||

hk transliteration by Sanscript

सन्दष्टकं समुद्गं च षट् कर्माण्यधरस्य तु । विकूणितं विवर्तस्तु वेपनं कम्पनं स्मृतम् ॥ १४३॥

Sandaṣṭaka (biting) and Samudgaka (contracting) are six gestures of lips . Vivartana (narrowing)—lips narrowed down. Kampana (trembling)—throbbing (of lips).

english translation

sandaSTakaM samudgaM ca SaT karmANyadharasya tu | vikUNitaM vivartastu vepanaM kampanaM smRtam || 143||

hk transliteration by Sanscript

विनिष्क्रामो विसर्गस्तु प्रवेशो विनिगूहनम् । सन्दष्टकं द्विजैअर्दष्टं समुद्गः सहजोन्नति ॥ १४४॥

Visarga (spreading out)—to spread out (lips). Vinigūhana (concealing)—drawing in (of lips). Sandaṣṭaka (biting)—(lips) bitten by teeth. Samudgaka (joining)—moving the lips together.

english translation

viniSkrAmo visargastu pravezo vinigUhanam | sandaSTakaM dvijaiardaSTaM samudgaH sahajonnati || 144||

hk transliteration by Sanscript

इत्योष्ठलक्षणं प्रोक्तं विनियोगं निबोधत । असूयावेदनावज्ञाभयादिषु विवर्तनम् ॥ १४५॥

These are the gestures of the lower lips; now listen about their uses. Vivartana (narrowing)—in envy, pain, contempt, laziness and the like.

english translation

ityoSThalakSaNaM proktaM viniyogaM nibodhata | asUyAvedanAvajJAbhayAdiSu vivartanam || 145||

hk transliteration by Sanscript