Natyashastra

Progress:21.6%

विस्मयार्थेषु हर्षे च वीरे च प्रसृतं स्मृतम् । अनिष्टदर्शने गन्धे रसे स्पर्शे च कुञ्चितम् ॥ ११६॥

Prasṛta (expanding)—in objects causing wonder, joy, and heroism. Kuñcita (contracted)—in seeing undesired objects. ॥ sweet॥ scent, flavour and touch.

english translation

vismayArtheSu harSe ca vIre ca prasRtaM smRtam । aniSTadarzane gandhe rase sparze ca kuJcitam ॥ 116॥

hk transliteration by Sanscript

श‍ृङ्गारे च समं कार्यमीर्ष्यासु स्फुरितं तथा । सुप्तमूर्च्छितवातोष्णधूमवर्षाञ्जनार्तिषु ॥ ११७॥

Sama (level)—in love. Sphurita (throbbing)—in jealousy.

english translation

za‍RGgAre ca samaM kAryamIrSyAsu sphuritaM tathA । suptamUrcchitavAtoSNadhUmavarSAJjanArtiSu ॥ 117॥

hk transliteration by Sanscript

नेत्ररोगे च पिहितमभिघाते विताडितम् । इत्येवं रसभावेषु तारकापुटयोर्विधिः ॥ ११८॥

Pihita (resting)—in dreaming, fainting, affliction due to storm, hot smoke, rains and collyrium and eye-disease. Vitāḍita (driven)—in accidental injury. These are the uses of eyeballs and eyelids in expressing the Sentiments and the States.

english translation

netraroge ca pihitamabhighAte vitADitam । ityevaM rasabhAveSu tArakApuTayorvidhiH ॥ 118॥

hk transliteration by Sanscript

कार्यानुगतमस्यैव भ्रुवोः कर्म निबोधत । उत्क्षेपः पातनश्चैव भ्रुकुटी चतुरं भ्रुवोः ॥११९॥

Now, listen about the gestures of eyebrows, which accord with those of the eyeballs and the eyelids. ॥ They॥ are seven in number and are as follows: Utkṣepa (raising), Pātana (lowering), Bhrukuṭī (knitting), Catura (clever),

english translation

kAryAnugatamasyaiva bhruvoH karma nibodhata । utkSepaH pAtanazcaiva bhrukuTI caturaM bhruvoH ॥119॥

hk transliteration by Sanscript

कुञ्चितं रेचितं चैव सहजं चेति सप्तधा । भ्रुवोरुन्नतिरुत्क्षेपः सममेकैकशोऽपि वा॥१२०॥

Kuñcita (contracted), Recita (moving) and Sahaja (natural). Utkṣepa (raising)—raising of eyebrows simultaneously or one by one.

english translation

kuJcitaM recitaM caiva sahajaM ceti saptadhA । bhruvorunnatirutkSepaH samamekaikazo'pi vA॥120॥

hk transliteration by Sanscript