1.
प्रथम अध्याय
prathama adhyAya
2.
द्वितीय अध्याय
dvitIya adhyAya
3.
तृतीय अध्याय
tRtIya adhyAya
4.
चतुर्थः अध्यायः
caturthaH adhyAyaH
5.
पंचम अध्याय
paMcama adhyAya
6.
षष्ठम् अध्याय
SaSTham adhyAya
7.
सप्तम अध्याय
saptama adhyAya
8.
अष्टम अध्याय
aSTama adhyAya
9.
नवम अध्याय
navama adhyAya
10.
दशम अध्याय
dazama adhyAya
11.
एकादश अध्याय
ekAdaza adhyAya
12.
द्वादश अध्याय
dvAdaza adhyAya
13.
त्रयोदश अध्याय
trayodaza adhyAya
14.
चतुर्दश अध्याय
caturdaza adhyAya
15.
पञ्चदश
paJcadaza
•
षोडश अध्याय
SoDaza adhyAya
17.
सप्तदश अध्याय
saptadaza adhyAya
Progress:92.4%
पीतः क्रुद्धेन तातश्चरणतलहतो वल्लभो येन रोषाद् आबाल्याद्विप्रवर्यैः स्ववदनविवरे धार्यते वैरिणी मे । गेहं मे छेदयन्ति पर्तिदिवसमुमाकान्तपूजानिमित्तं तस्मात्खिन्ना सदाहं द्विजकुलनिलयं नाथ युक्तं त्यजामि ॥१६॥
sanskrit
Lakshmi Mata says to Lord Vishnu who (Sage August) in anger made my father Samudra Lakshmi ji (who was born from Samudra) drink and who (Sage Bhrigu) in anger kicked my husband (Lord Vishnu and who is a Brahmin who has always been a child since childhood. My competitors seek the blessings of Saraswati and break my house of lotus flowers every day for the sake of worshiping Parvati's husband (Lord Shiva). O Lord, I never live in the house of those Brahmins.
english translation
hindi translation
pItaH kruddhena tAtazcaraNatalahato vallabho yena roSAd AbAlyAdvipravaryaiH svavadanavivare dhAryate vairiNI me | gehaM me chedayanti partidivasamumAkAntapUjAnimittaM tasmAtkhinnA sadAhaM dvijakulanilayaM nAtha yuktaM tyajAmi ||16||
hk transliteration
बन्धनानि खलु सन्ति बहूनि प्रेमरज्जुकृतबन्धनमन्यत । दारुभेदनिपुणोऽपि षडङ्घ्रिर्निष्क्रियो भवति पङ्कजकोशे ॥१७॥
sanskrit
There are many bonds, but the rope of love has a different bond. Bhramar, who is skilled in making holes even in hard wood, becomes incapable of making holes in the lotus flower.
english translation
hindi translation
bandhanAni khalu santi bahUni premarajjukRtabandhanamanyata | dArubhedanipuNo'pi SaDaGghrirniSkriyo bhavati paGkajakoze ||17||
hk transliteration
छिन्नोऽपि चन्दनतरुर्न जहाति गन्धं वृद्धऽपि वारणपतिर्न जहाति लीलाम । यंत्रार्पितमधुरतां न जहाति चेक्षुः क्षीणोऽपिनत्यजतिशीलगुणानकुलीनः ॥१८॥
sanskrit
Just as sandalwood does not give up its fragrance even after being cut, Gajapati does not give up its luxury even when an elephant grows old, sugarcane does not give up its sweetness even after being squeezed. Similarly, the noble people do not give up their advanced qualities even when they are poor.
english translation
hindi translation
chinno'pi candanatarurna jahAti gandhaM vRddha'pi vAraNapatirna jahAti lIlAma | yaMtrArpitamadhuratAM na jahAti cekSuH kSINo'pinatyajatizIlaguNAnakulInaH ||18||
hk transliteration
उर्व्यां कोऽपि महीधरो लघुतरो दोर्भ्यां धृतो लीलया तेन त्वं दिवि भूतले च सततं गोवर्धनो गीयसे । त्वां त्रैलोक्यधरं वहामि कुचयोरग्रे न तद्गण्यते किं वा केशव भाषणेन बहुना पुण्यैर्ण्यशो लभ्यते ॥१९॥
sanskrit
If you spontaneously hold a very small mountain in your hands on earth, you are called Govardhan in both heaven and earth. But I, the Lord of the three worlds, hold You only in the arms of the handful, yet I am not counted anywhere. Hey Keshav! Do you get fame from virtues by saying a lot?
english translation
hindi translation
urvyAM ko'pi mahIdharo laghutaro dorbhyAM dhRto lIlayA tena tvaM divi bhUtale ca satataM govardhano gIyase | tvAM trailokyadharaM vahAmi kucayoragre na tadgaNyate kiM vA kezava bhASaNena bahunA puNyairNyazo labhyate ||19||
hk transliteration
पुस्तकस्था तु या विद्या परहस्तगतं धनम् । कार्यकाले समुत्पन्ने न सा विद्या न तद्धनम् ॥२०॥
sanskrit
The knowledge that is in books and the money that is in the hands of others, when needed, neither that knowledge nor that money is of any use.
english translation
hindi translation
pustakasthA tu yA vidyA parahastagataM dhanam | kAryakAle samutpanne na sA vidyA na taddhanam ||20||
hk transliteration
Chanakya Neeti
Progress:92.4%
पीतः क्रुद्धेन तातश्चरणतलहतो वल्लभो येन रोषाद् आबाल्याद्विप्रवर्यैः स्ववदनविवरे धार्यते वैरिणी मे । गेहं मे छेदयन्ति पर्तिदिवसमुमाकान्तपूजानिमित्तं तस्मात्खिन्ना सदाहं द्विजकुलनिलयं नाथ युक्तं त्यजामि ॥१६॥
sanskrit
Lakshmi Mata says to Lord Vishnu who (Sage August) in anger made my father Samudra Lakshmi ji (who was born from Samudra) drink and who (Sage Bhrigu) in anger kicked my husband (Lord Vishnu and who is a Brahmin who has always been a child since childhood. My competitors seek the blessings of Saraswati and break my house of lotus flowers every day for the sake of worshiping Parvati's husband (Lord Shiva). O Lord, I never live in the house of those Brahmins.
english translation
hindi translation
pItaH kruddhena tAtazcaraNatalahato vallabho yena roSAd AbAlyAdvipravaryaiH svavadanavivare dhAryate vairiNI me | gehaM me chedayanti partidivasamumAkAntapUjAnimittaM tasmAtkhinnA sadAhaM dvijakulanilayaM nAtha yuktaM tyajAmi ||16||
hk transliteration
बन्धनानि खलु सन्ति बहूनि प्रेमरज्जुकृतबन्धनमन्यत । दारुभेदनिपुणोऽपि षडङ्घ्रिर्निष्क्रियो भवति पङ्कजकोशे ॥१७॥
sanskrit
There are many bonds, but the rope of love has a different bond. Bhramar, who is skilled in making holes even in hard wood, becomes incapable of making holes in the lotus flower.
english translation
hindi translation
bandhanAni khalu santi bahUni premarajjukRtabandhanamanyata | dArubhedanipuNo'pi SaDaGghrirniSkriyo bhavati paGkajakoze ||17||
hk transliteration
छिन्नोऽपि चन्दनतरुर्न जहाति गन्धं वृद्धऽपि वारणपतिर्न जहाति लीलाम । यंत्रार्पितमधुरतां न जहाति चेक्षुः क्षीणोऽपिनत्यजतिशीलगुणानकुलीनः ॥१८॥
sanskrit
Just as sandalwood does not give up its fragrance even after being cut, Gajapati does not give up its luxury even when an elephant grows old, sugarcane does not give up its sweetness even after being squeezed. Similarly, the noble people do not give up their advanced qualities even when they are poor.
english translation
hindi translation
chinno'pi candanatarurna jahAti gandhaM vRddha'pi vAraNapatirna jahAti lIlAma | yaMtrArpitamadhuratAM na jahAti cekSuH kSINo'pinatyajatizIlaguNAnakulInaH ||18||
hk transliteration
उर्व्यां कोऽपि महीधरो लघुतरो दोर्भ्यां धृतो लीलया तेन त्वं दिवि भूतले च सततं गोवर्धनो गीयसे । त्वां त्रैलोक्यधरं वहामि कुचयोरग्रे न तद्गण्यते किं वा केशव भाषणेन बहुना पुण्यैर्ण्यशो लभ्यते ॥१९॥
sanskrit
If you spontaneously hold a very small mountain in your hands on earth, you are called Govardhan in both heaven and earth. But I, the Lord of the three worlds, hold You only in the arms of the handful, yet I am not counted anywhere. Hey Keshav! Do you get fame from virtues by saying a lot?
english translation
hindi translation
urvyAM ko'pi mahIdharo laghutaro dorbhyAM dhRto lIlayA tena tvaM divi bhUtale ca satataM govardhano gIyase | tvAM trailokyadharaM vahAmi kucayoragre na tadgaNyate kiM vA kezava bhASaNena bahunA puNyairNyazo labhyate ||19||
hk transliteration
पुस्तकस्था तु या विद्या परहस्तगतं धनम् । कार्यकाले समुत्पन्ने न सा विद्या न तद्धनम् ॥२०॥
sanskrit
The knowledge that is in books and the money that is in the hands of others, when needed, neither that knowledge nor that money is of any use.
english translation
hindi translation
pustakasthA tu yA vidyA parahastagataM dhanam | kAryakAle samutpanne na sA vidyA na taddhanam ||20||
hk transliteration