Chanakya Neeti
Progress:79.5%
दह्यमानाः सुतीव्रेण नीचाः परयशोऽगिन्ना । अशक्ता सततपदं गन्तुं ततो निन्दां प्रकुर्वते II१II१
The wicked slander the fame of others, burn with unbearable fire and start criticizing others when they cannot match them.
english translation
दुर्जन दूसरों की कीर्ति की निंदा करते हैं, असहनीय अग्नि से जलकर जब वह दूसरों की बराबरी नहीं कर सकते, तब उनकी निंदा करने लगते हैं।
hindi translation
dahyamAnAH sutIvreNa nIcAH parayazo'ginnA । azaktA satatapadaM gantuM tato nindAM prakurvate II1II1
hk transliteration by Sanscriptबन्धाय विषयासङ्गो मुक्त्यै निर्विषयं मनः । मन एव मनुष्याणां कारणं बन्धमोक्षयोः ॥१२II
The mind attached to objects is the cause of bondage and the mind devoid of objects is the cause of liberation, hence mind is the cause of bondage or liberation of human beings.
english translation
विषय में आसक्त मन बंधन का और विषय से रहित मुक्ति का हेतु है, अतः मन ही मनुष्यों के बंधन या मुक्ति का कारण है।
hindi translation
bandhAya viSayAsaGgo muktyai nirviSayaM manaH । mana eva manuSyANAM kAraNaM bandhamokSayoH ॥12II
hk transliteration by Sanscriptदेहाभिमाने गलितं ज्ञानेन परमात्मनि । यत्र यत्र मनो याति तत्र तत्र समाधयः ॥१३II
One who is aware of his soul and does not take pride in his body, remains in samadhi always, no matter where his body goes.
english translation
जो आत्म स्वरुप का बोध होने से अपनी देह पर अभिमान नहीं करता, वह हरदम समाधी में ही रहता है भले ही उसका शरीर कहीं भी चला जाए।
hindi translation
dehAbhimAne galitaM jJAnena paramAtmani । yatra yatra mano yAti tatra tatra samAdhayaH ॥13II
hk transliteration by Sanscriptईप्सितं मनसः सर्वं कस्य संपद्यते सुखम् । दैवायत्तं यतः सर्वं तस्मात्संतोषमाश्रयेत ॥१४II
No one gets every happiness that the heart desires, everything is in the hands of God. Therefore, we should live a contented life.
english translation
मन का चाहा हुआ हर सुख किसी नो नहीं मिलता, सब कुछ भगवान के हाथ में है। अतः हमें संतुष्ट रहकर जीवन व्यतीत करना चाहिए।
hindi translation
IpsitaM manasaH sarvaM kasya saMpadyate sukham । daivAyattaM yataH sarvaM tasmAtsaMtoSamAzrayeta ॥14II
hk transliteration by Sanscriptयथा धेनुसहस्रेषु वत्सो गच्छति मातरम् । तथा यच्च कृतं कर्म कर्तारमनुगच्छति ॥१५II
Just as a cow's calf follows its mother among thousands of cows, similarly karma follows a man.
english translation
जिस प्रकार एक गाय का बछड़ा, हजारो गायो में अपनी माँ के पीछे चलता है उसी तरह कर्म मनुष्य के पीछे चलते है।
hindi translation
yathA dhenusahasreSu vatso gacchati mAtaram । tathA yacca kRtaM karma kartAramanugacchati ॥15II
hk transliteration by Sanscript1.
प्रथम अध्याय
prathama adhyAya
2.
द्वितीय अध्याय
dvitIya adhyAya
3.
तृतीय अध्याय
tRtIya adhyAya
4.
चतुर्थः अध्यायः
caturthaH adhyAyaH
5.
पंचम अध्याय
paMcama adhyAya
6.
षष्ठम् अध्याय
SaSTham adhyAya
7.
सप्तम अध्याय
saptama adhyAya
8.
अष्टम अध्याय
aSTama adhyAya
9.
नवम अध्याय
navama adhyAya
10.
दशम अध्याय
dazama adhyAya
11.
एकादश अध्याय
ekAdaza adhyAya
12.
द्वादश अध्याय
dvAdaza adhyAya
13.
त्रयोदश अध्याय
trayodaza adhyAya
चतुर्दश अध्याय
caturdaza adhyAya
15.
पञ्चदश
paJcadaza
16.
षोडश अध्याय
SoDaza adhyAya
17.
सप्तदश अध्याय
saptadaza adhyAya
Progress:79.5%
दह्यमानाः सुतीव्रेण नीचाः परयशोऽगिन्ना । अशक्ता सततपदं गन्तुं ततो निन्दां प्रकुर्वते II१II१
The wicked slander the fame of others, burn with unbearable fire and start criticizing others when they cannot match them.
english translation
दुर्जन दूसरों की कीर्ति की निंदा करते हैं, असहनीय अग्नि से जलकर जब वह दूसरों की बराबरी नहीं कर सकते, तब उनकी निंदा करने लगते हैं।
hindi translation
dahyamAnAH sutIvreNa nIcAH parayazo'ginnA । azaktA satatapadaM gantuM tato nindAM prakurvate II1II1
hk transliteration by Sanscriptबन्धाय विषयासङ्गो मुक्त्यै निर्विषयं मनः । मन एव मनुष्याणां कारणं बन्धमोक्षयोः ॥१२II
The mind attached to objects is the cause of bondage and the mind devoid of objects is the cause of liberation, hence mind is the cause of bondage or liberation of human beings.
english translation
विषय में आसक्त मन बंधन का और विषय से रहित मुक्ति का हेतु है, अतः मन ही मनुष्यों के बंधन या मुक्ति का कारण है।
hindi translation
bandhAya viSayAsaGgo muktyai nirviSayaM manaH । mana eva manuSyANAM kAraNaM bandhamokSayoH ॥12II
hk transliteration by Sanscriptदेहाभिमाने गलितं ज्ञानेन परमात्मनि । यत्र यत्र मनो याति तत्र तत्र समाधयः ॥१३II
One who is aware of his soul and does not take pride in his body, remains in samadhi always, no matter where his body goes.
english translation
जो आत्म स्वरुप का बोध होने से अपनी देह पर अभिमान नहीं करता, वह हरदम समाधी में ही रहता है भले ही उसका शरीर कहीं भी चला जाए।
hindi translation
dehAbhimAne galitaM jJAnena paramAtmani । yatra yatra mano yAti tatra tatra samAdhayaH ॥13II
hk transliteration by Sanscriptईप्सितं मनसः सर्वं कस्य संपद्यते सुखम् । दैवायत्तं यतः सर्वं तस्मात्संतोषमाश्रयेत ॥१४II
No one gets every happiness that the heart desires, everything is in the hands of God. Therefore, we should live a contented life.
english translation
मन का चाहा हुआ हर सुख किसी नो नहीं मिलता, सब कुछ भगवान के हाथ में है। अतः हमें संतुष्ट रहकर जीवन व्यतीत करना चाहिए।
hindi translation
IpsitaM manasaH sarvaM kasya saMpadyate sukham । daivAyattaM yataH sarvaM tasmAtsaMtoSamAzrayeta ॥14II
hk transliteration by Sanscriptयथा धेनुसहस्रेषु वत्सो गच्छति मातरम् । तथा यच्च कृतं कर्म कर्तारमनुगच्छति ॥१५II
Just as a cow's calf follows its mother among thousands of cows, similarly karma follows a man.
english translation
जिस प्रकार एक गाय का बछड़ा, हजारो गायो में अपनी माँ के पीछे चलता है उसी तरह कर्म मनुष्य के पीछे चलते है।
hindi translation
yathA dhenusahasreSu vatso gacchati mAtaram । tathA yacca kRtaM karma kartAramanugacchati ॥15II
hk transliteration by Sanscript