1.
ज्वरनिदानम्
Jwara Nidana (Fundamental Principles of Diagnosis and Jwara)
2.
रक्तपित्तनिदानम्
Raktapitta Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Bleeding Disorders)
3.
गुल्मनिदानम्
Gulma Nidana (Diagnosis and etio-pathogenesis of Abdominal lumps)
4.
प्रमेहनिदानम्
Prameha Nidana (Diagnosis and etiopatheogenesis of Obstinate Urinary Disorders including diabetes)
5.
कुष्ठनिदानम्
Kushtha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases)
•
शोषनिदानम्
Shosha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Progressive wasting disease)
7.
उन्मादनिदानम्
Unmada Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of psychosis disorders)
8.
अपस्मारनिदानम्
Apasmara Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of seizure disorders)
Progress:69.6%
विषमाशनंशोषस्यायतनमितियदुक्तं,तदनुव्याख्यास्यामः- यदापुरुषःपानाशनभक्ष्यलेह्योपयोगान्प्रकृतिकरणसंयोगराशिदेशकालोपयोगसंस्थोपशयविषमानासेवते, तदातस्यतेभ्योवातपित्तश्लेष्माणोवैषम्यमापद्यन्ते; तेविषमाःशरीरमनुसृत्ययदास्रोतसामयनमुखानिप्रतिवार्यावतिष्ठन्तेतदाजन्तुर्यद्यदाहारजातमाहरतितत्तदस्यमूत्रपुरीषमेवोपजायतेभूयिष्ठंनान्यस्तथाशरीरधातुः; सपुरीषोपष्टम्भाद्वर्तयति, तस्माच्छुष्यतोविशेषेणपुरीषमनुरक्ष्यंतथाऽन्येषामतिकृशदुर्बलानां; तस्यानाप्यायमानस्यविषमाशनोपचितादोषाःपृथक्पृथगुपद्रवैर्युञ्जन्तोभूयःशरीरमुपशोषयन्ति| तत्रवातःशूलमङ्गमर्दंकण्ठोद्ध्वंसनंपार्श्वसंरुजनमंसावमर्दंस्वरभेदंप्रतिश्यायंचोपजनयति; पित्तंज्वरमतीसारमन्तर्दाहंच; श्लेष्मातुप्रतिश्यायंशिरसोगुरुत्वमरोचकंकासंच, सकासप्रसङ्गादुरसिक्षतेशोणितंनिष्ठीवति,शोणितगमनाच्चास्यदौर्बल्यमुपजायते| एवमेतेविषमाशनोपचितास्त्रयोदोषाराजयक्ष्याणमभिनिर्वर्तयन्ति| सतैरुपशोषणैरुपद्रवैरुपद्रुतःशनैःशनैःशुष्यति| तस्मात्पुरुषोमतिमान्प्रकृतिकरणसंयोगराशिदेशकालोपयोगसंस्थोपशयादविषममाहारमाहरेत् ||१०||
sanskrit
[4. Irregular meals/Improper meals] This verse talks of irregular diet as a cause of shosha. When a person takes food – drinkable, eatable, chewable and lickable – irregularly in terms of nature, preparation, combination, quantity, place, time, and various dietary rules (do’s and don’ts) appropriate for his constitution, his doshas get imbalanced. These imbalanced doshas spread in the body, obstructing the openings of various channels and the flow of dhatus. In such cases, the body survives on the support of malas. Hence mala should be protected, particularly in case where the patient has already been afflicted with phthisis and in cases where the individual is emaciated or very weak. The vitiated 'vata causes pain, body ache, irritation of throat, chest pain, pain in shoulders, hoarseness of voice and coryza. Vitiated pitta causes fever, diarrhea, internal heat and vitiated kapha causes coryza, heaviness of head, anorexia and cough. Due to frequent bouts of cough, lungs get damaged and hemoptysis ensues, consequently debilitating the patient further and causing shosha. Having been afflicted with these wasting complications, the patient gradually becomes very weak and gaunt.
english translation
viSamAzanaMzoSasyAyatanamitiyaduktaM,tadanuvyAkhyAsyAmaH- yadApuruSaHpAnAzanabhakSyalehyopayogAnprakRtikaraNasaMyogarAzidezakAlopayogasaMsthopazayaviSamAnAsevate, tadAtasyatebhyovAtapittazleSmANovaiSamyamApadyante; teviSamAHzarIramanusRtyayadAsrotasAmayanamukhAniprativAryAvatiSThantetadAjanturyadyadAhArajAtamAharatitattadasyamUtrapurISamevopajAyatebhUyiSThaMnAnyastathAzarIradhAtuH; sapurISopaSTambhAdvartayati, tasmAcchuSyatovizeSeNapurISamanurakSyaMtathA'nyeSAmatikRzadurbalAnAM; tasyAnApyAyamAnasyaviSamAzanopacitAdoSAHpRthakpRthagupadravairyuJjantobhUyaHzarIramupazoSayanti| tatravAtaHzUlamaGgamardaMkaNThoddhvaMsanaMpArzvasaMrujanamaMsAvamardaMsvarabhedaMpratizyAyaMcopajanayati; pittaMjvaramatIsAramantardAhaMca; zleSmAtupratizyAyaMzirasogurutvamarocakaMkAsaMca, sakAsaprasaGgAdurasikSatezoNitaMniSThIvati,zoNitagamanAccAsyadaurbalyamupajAyate| evameteviSamAzanopacitAstrayodoSArAjayakSyANamabhinirvartayanti| satairupazoSaNairupadravairupadrutaHzanaiHzanaiHzuSyati| tasmAtpuruSomatimAnprakRtikaraNasaMyogarAzidezakAlopayogasaMsthopazayAdaviSamamAhAramAharet ||10||
hk transliteration
Charak Samhita
Progress:69.6%
विषमाशनंशोषस्यायतनमितियदुक्तं,तदनुव्याख्यास्यामः- यदापुरुषःपानाशनभक्ष्यलेह्योपयोगान्प्रकृतिकरणसंयोगराशिदेशकालोपयोगसंस्थोपशयविषमानासेवते, तदातस्यतेभ्योवातपित्तश्लेष्माणोवैषम्यमापद्यन्ते; तेविषमाःशरीरमनुसृत्ययदास्रोतसामयनमुखानिप्रतिवार्यावतिष्ठन्तेतदाजन्तुर्यद्यदाहारजातमाहरतितत्तदस्यमूत्रपुरीषमेवोपजायतेभूयिष्ठंनान्यस्तथाशरीरधातुः; सपुरीषोपष्टम्भाद्वर्तयति, तस्माच्छुष्यतोविशेषेणपुरीषमनुरक्ष्यंतथाऽन्येषामतिकृशदुर्बलानां; तस्यानाप्यायमानस्यविषमाशनोपचितादोषाःपृथक्पृथगुपद्रवैर्युञ्जन्तोभूयःशरीरमुपशोषयन्ति| तत्रवातःशूलमङ्गमर्दंकण्ठोद्ध्वंसनंपार्श्वसंरुजनमंसावमर्दंस्वरभेदंप्रतिश्यायंचोपजनयति; पित्तंज्वरमतीसारमन्तर्दाहंच; श्लेष्मातुप्रतिश्यायंशिरसोगुरुत्वमरोचकंकासंच, सकासप्रसङ्गादुरसिक्षतेशोणितंनिष्ठीवति,शोणितगमनाच्चास्यदौर्बल्यमुपजायते| एवमेतेविषमाशनोपचितास्त्रयोदोषाराजयक्ष्याणमभिनिर्वर्तयन्ति| सतैरुपशोषणैरुपद्रवैरुपद्रुतःशनैःशनैःशुष्यति| तस्मात्पुरुषोमतिमान्प्रकृतिकरणसंयोगराशिदेशकालोपयोगसंस्थोपशयादविषममाहारमाहरेत् ||१०||
sanskrit
[4. Irregular meals/Improper meals] This verse talks of irregular diet as a cause of shosha. When a person takes food – drinkable, eatable, chewable and lickable – irregularly in terms of nature, preparation, combination, quantity, place, time, and various dietary rules (do’s and don’ts) appropriate for his constitution, his doshas get imbalanced. These imbalanced doshas spread in the body, obstructing the openings of various channels and the flow of dhatus. In such cases, the body survives on the support of malas. Hence mala should be protected, particularly in case where the patient has already been afflicted with phthisis and in cases where the individual is emaciated or very weak. The vitiated 'vata causes pain, body ache, irritation of throat, chest pain, pain in shoulders, hoarseness of voice and coryza. Vitiated pitta causes fever, diarrhea, internal heat and vitiated kapha causes coryza, heaviness of head, anorexia and cough. Due to frequent bouts of cough, lungs get damaged and hemoptysis ensues, consequently debilitating the patient further and causing shosha. Having been afflicted with these wasting complications, the patient gradually becomes very weak and gaunt.
english translation
viSamAzanaMzoSasyAyatanamitiyaduktaM,tadanuvyAkhyAsyAmaH- yadApuruSaHpAnAzanabhakSyalehyopayogAnprakRtikaraNasaMyogarAzidezakAlopayogasaMsthopazayaviSamAnAsevate, tadAtasyatebhyovAtapittazleSmANovaiSamyamApadyante; teviSamAHzarIramanusRtyayadAsrotasAmayanamukhAniprativAryAvatiSThantetadAjanturyadyadAhArajAtamAharatitattadasyamUtrapurISamevopajAyatebhUyiSThaMnAnyastathAzarIradhAtuH; sapurISopaSTambhAdvartayati, tasmAcchuSyatovizeSeNapurISamanurakSyaMtathA'nyeSAmatikRzadurbalAnAM; tasyAnApyAyamAnasyaviSamAzanopacitAdoSAHpRthakpRthagupadravairyuJjantobhUyaHzarIramupazoSayanti| tatravAtaHzUlamaGgamardaMkaNThoddhvaMsanaMpArzvasaMrujanamaMsAvamardaMsvarabhedaMpratizyAyaMcopajanayati; pittaMjvaramatIsAramantardAhaMca; zleSmAtupratizyAyaMzirasogurutvamarocakaMkAsaMca, sakAsaprasaGgAdurasikSatezoNitaMniSThIvati,zoNitagamanAccAsyadaurbalyamupajAyate| evameteviSamAzanopacitAstrayodoSArAjayakSyANamabhinirvartayanti| satairupazoSaNairupadravairupadrutaHzanaiHzanaiHzuSyati| tasmAtpuruSomatimAnprakRtikaraNasaMyogarAzidezakAlopayogasaMsthopazayAdaviSamamAhAramAharet ||10||
hk transliteration