1.
वर्णस्वरीयमिन्द्रियम्
Varnasvariyam Indriyam Adhyaya (Fatal signs in complexion and voice)
2.
पुष्पितकमिन्द्रियम्
Pushpitakam Indriyam Adhyaya (Fatal signs of Tactile and Olfactory perception)
3.
परिमर्शनीयमिन्द्रियम्
Parimarshaneeyam Indriyam Adhyaya (Palpable signs of Imminent Death)
4.
इन्द्रियानीकमिन्द्रियम्
Indriyaneekam Indriyam Adhyaya (Fatal signs in five sense organs)
5.
पूर्वरूपीयमिन्द्रियम्
Purvarupeeyam Indriyam Adhyaya (Predicting prognosis of diseases by prodromal symptoms)
6.
कतमानिशरीरीयमिन्द्रियम्
Katamanisharireeyam Indriyam Adhyaya (Specific fatal clinical features)
7.
पन्नरूपीयमिन्द्रियम्
Pannarupiyam Indriyam Adhyaya (Fatal signs of changes in shadows, complexion, and luster)
•
अवाक्शिरसीयमिन्द्रियम्
Avakshiraseeyam Indriyam Adhyaya (Fatal signs like inverted shadow of dying person)
9.
यस्यश्यावनिमित्तीयमिन्द्रियम्
Yasyashyavanimittiyam Indriyam Adhyaya (Signs and Symptoms useful for Palliative Care among Patients approaching Death)
10.
सद्योमरणीयमिन्द्रियम्
Sadyomaraneeyam Indriyam Adhyaya (Signs of instant death and incurable complications of several diseases)
11.
अणुज्योतीयमिन्द्रियम्
Anujyotiyam Indriyam Adhyaya (Signs and Symptoms of Imminent Death caused due to diminution of Agni)
12.
गोमयचूर्णीयमिन्द्रियम्
Gomayachurniyam Indriyam Adhyaya (Auspicious and Inauspicious Characteristics of the messenger)
Progress:49.7%
अथातोऽवाक्शिरसीयमिन्द्रियं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
We shall now expound the chapter "Avakshiraseeyam Indriyam" (Fatal signs like inverted shadow of dying person).
english translation
athAto'vAkzirasIyamindriyaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
इति ह स्माह भगवानात्रेयः ||२||
sanskrit
Thus said Lord Atreya. [Note: The chapter deals with moribund signs like inverted shadow (of a physical being).]
english translation
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH ||2||
hk transliteration
अवाक्शिरा वा जिह्मा वा यस्य वा विशिरा भवेत्| जन्तो रूपप्रतिच्छाया नैनमिच्छेच्चिकित्सितुम् ||३||
sanskrit
[Moribund feature of shadow] If the physical shadow of the individual is found to be inverted (head downwards and legs upwards), irregular or without the head, he must not be treated.
english translation
avAkzirA vA jihmA vA yasya vA vizirA bhavet| janto rUpapraticchAyA nainamiccheccikitsitum ||3||
hk transliteration
जटीभूतानि पक्ष्माणि दृष्टिश्चापि निगृह्यते | यस्य जन्तोर्न तं धीरो भेषजेनोपपादयेत् ||४||
sanskrit
[Moribund feature on eyelids] A person, having complete matting of eye-lashes resulting in absence of vision should not be treated.
english translation
jaTIbhUtAni pakSmANi dRSTizcApi nigRhyate | yasya jantorna taM dhIro bheSajenopapAdayet ||4||
hk transliteration
यस्य शूनानि वर्त्मानि न समायान्ति शुष्यतः| चक्षुषी चोपदिह्येते यथा प्रेतस्तथैव सः ||५||
sanskrit
An emaciated person who is unable to close his eyes due to swollen eyelids and also accompanied by burning eyes should be considered as good as departed.
english translation
yasya zUnAni vartmAni na samAyAnti zuSyataH| cakSuSI copadihyete yathA pretastathaiva saH ||5||
hk transliteration
Charak Samhita
Progress:49.7%
अथातोऽवाक्शिरसीयमिन्द्रियं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
We shall now expound the chapter "Avakshiraseeyam Indriyam" (Fatal signs like inverted shadow of dying person).
english translation
athAto'vAkzirasIyamindriyaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
इति ह स्माह भगवानात्रेयः ||२||
sanskrit
Thus said Lord Atreya. [Note: The chapter deals with moribund signs like inverted shadow (of a physical being).]
english translation
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH ||2||
hk transliteration
अवाक्शिरा वा जिह्मा वा यस्य वा विशिरा भवेत्| जन्तो रूपप्रतिच्छाया नैनमिच्छेच्चिकित्सितुम् ||३||
sanskrit
[Moribund feature of shadow] If the physical shadow of the individual is found to be inverted (head downwards and legs upwards), irregular or without the head, he must not be treated.
english translation
avAkzirA vA jihmA vA yasya vA vizirA bhavet| janto rUpapraticchAyA nainamiccheccikitsitum ||3||
hk transliteration
जटीभूतानि पक्ष्माणि दृष्टिश्चापि निगृह्यते | यस्य जन्तोर्न तं धीरो भेषजेनोपपादयेत् ||४||
sanskrit
[Moribund feature on eyelids] A person, having complete matting of eye-lashes resulting in absence of vision should not be treated.
english translation
jaTIbhUtAni pakSmANi dRSTizcApi nigRhyate | yasya jantorna taM dhIro bheSajenopapAdayet ||4||
hk transliteration
यस्य शूनानि वर्त्मानि न समायान्ति शुष्यतः| चक्षुषी चोपदिह्येते यथा प्रेतस्तथैव सः ||५||
sanskrit
An emaciated person who is unable to close his eyes due to swollen eyelids and also accompanied by burning eyes should be considered as good as departed.
english translation
yasya zUnAni vartmAni na samAyAnti zuSyataH| cakSuSI copadihyete yathA pretastathaiva saH ||5||
hk transliteration