Charak Samhita

Progress:25.8%

श्वासं विड्भेदमरुचिं पार्श्वशूलं स्वरक्षयम्। करोति चांससन्तापमेकादशगदानिमान् [१] ॥२६॥

dyspnea, diarrhea, anorexia, pain in flanks, feeble voice and feeling of warmth in shoulders.

english translation

zvAsaM viDbhedamaruciM pArzvazUlaM svarakSayam। karoti cAMsasantApamekAdazagadAnimAn [1] ॥26॥

hk transliteration by Sanscript

लिङ्गान्यावेदयन्त्येतान्येकादश महागदम्। सम्प्राप्तं राजयक्ष्माणं क्षयात् प्राणक्षयप्रदम् ॥२७॥

These eleven symptoms indicate the advent of the great disease rajayakshma due to wasting.

english translation

liGgAnyAvedayantyetAnyekAdaza mahAgadam। samprAptaM rAjayakSmANaM kSayAt prANakSayapradam ॥27॥

hk transliteration by Sanscript

विविधान्यन्नपानानि वैषम्येण समश्नतः। जनयन्त्यामयान् घोरान्विषमान्मारुतादयः ॥२८॥

॥ 4. Vishamashanaja rajayakshma (due to irregular dietary habits)॥ Irregular intake of dietary articles, or irregular dietary habits lead to vitiation of doshas, causing severe amavisha disorders.

english translation

vividhAnyannapAnAni vaiSamyeNa samaznataH। janayantyAmayAn ghorAnviSamAnmArutAdayaH ॥28॥

hk transliteration by Sanscript

स्रोतांसि रुधिरादीनां वैषम्याद्विषमं गताः। रुद्ध्वा रोगाय कल्पन्ते पुष्यन्ति च न धातवः ॥२९॥

These vitiated doshas obstruct the channels of blood etc. leading to weaning away of dhatus

english translation

srotAMsi rudhirAdInAM vaiSamyAdviSamaM gatAH। ruddhvA rogAya kalpante puSyanti ca na dhAtavaH ॥29॥

hk transliteration by Sanscript

प्रतिश्यायं प्रसेकं च कासं छर्दिमरोचकम्। ज्वरमंसाभितापं च छर्दनं रुधिरस्य च ॥३०॥

and causing the 11 symptoms of rajayakshma caused due to irregular dietary habit: Due to vitiated kapha: coryza, excessive salivation, cough, vomiting and anorexia,

english translation

pratizyAyaM prasekaM ca kAsaM chardimarocakam। jvaramaMsAbhitApaM ca chardanaM rudhirasya ca ॥30॥

hk transliteration by Sanscript