Charak Samhita

Progress:3.2%

यथाक्रमं वातपित्ते श्लेष्मपित्ते कफे त्रिषु| विशेषतः प्रशस्यन्ते मला हेमादिधातुजाः ||६१||

However, in the use of Rasayana, the last one is preferred, the above types of shilajatu are useful in vata-pitta, kapha-pitta, kapha and tridosha respectively.

english translation

yathAkramaM vAtapitte zleSmapitte kaphe triSu| vizeSataH prazasyante malA hemAdidhAtujAH ||61||

hk transliteration by Sanscript

शिलाजतुप्रयोगेषु विदाहीनि गुरूणि च| वर्जयेत् सर्वकालं तु कुलत्थान् परिवर्जयेत् ||६२||

One should avoid vidahi and heavy substances particularly horse gram during consumption of shilajatu.

english translation

zilAjatuprayogeSu vidAhIni gurUNi ca| varjayet sarvakAlaM tu kulatthAn parivarjayet ||62||

hk transliteration by Sanscript

ते ह्यत्यन्तविरुद्धत्वादश्मनो भेदनाः परम्| लोके दृष्टास्ततस्तेषां प्रयोगःप्रतिषिध्यते ||६३||

Horse gram, due to exceedingly contradictory nature, breaks the stones as seen in the practice that is why its use is contraindicated.

english translation

te hyatyantaviruddhatvAdazmano bhedanAH param| loke dRSTAstatasteSAM prayogaHpratiSidhyate ||63||

hk transliteration by Sanscript

पयांसि तक्राणि रसाः सयूषास्तोयं समूत्रा विविधाः कषायाः| आलोडनार्थं गिरिजस्य शस्तास्ते ते प्रयोज्याः प्रसमीक्ष्यकार्यम् ||६४||

Milk, buttermilk, meat soup, vegetables soups, water, urine and various decoctions are used for dissolving shilajatu according to the object.

english translation

payAMsi takrANi rasAH sayUSAstoyaM samUtrA vividhAH kaSAyAH| AloDanArthaM girijasya zastAste te prayojyAH prasamIkSyakAryam ||64||

hk transliteration by Sanscript

न सोऽस्ति रोगो भुवि साध्यरूपः शिलाह्वयं यं न जयेत् प्रसह्य| तत् कालयोगैर्विधिभिः प्रयुक्तं स्वस्थस्य चोर्जां विपुलां ददाति ||६५||

There is no disease in the world which is not overcome by shilajatu. It also provides great energy to the healthy person if used methodically as prescribed.

english translation

na so'sti rogo bhuvi sAdhyarUpaH zilAhvayaM yaM na jayet prasahya| tat kAlayogairvidhibhiH prayuktaM svasthasya corjAM vipulAM dadAti ||65||

hk transliteration by Sanscript