1.
अन्नपानरक्षाकल्पः
Preserving food and drink from poison
2.
स्थावरविषविज्ञानीयकल्पः
Description of Sthavara (vegetable and mineral) poisons
3.
जङ्गमविषविज्ञानीयकल्पः
Description of Jangama (animal) poisons
4.
सर्पदष्टविषविज्ञानीयकल्पः
Description of the poison of a snakebite
5.
सर्पदष्टविषचिकित्सितकल्पः
The medical treatment of snake bites
•
दुन्दुभिस्वनीयकल्पः
Description and preparation medicated drums
7.
मूषिककल्पः
Description of rat-poisoning
8.
कीटकल्पः
The medical treatment of insect bites
Progress:56.9%
अथातो दुन्दुभिस्वनीयं कल्पं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
Now we shall discourse on the Chapter which treats of the sounds of a (medicated) drum, etc., possessed of anti-venomous virtues.
english translation
hindi translation
athAto dundubhisvanIyaM kalpaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः ||२||
sanskrit
As said by Lord Dhanvantari.
english translation
hindi translation
yathovAca bhagavAn dhanvantariH ||2||
hk transliteration
धवाश्वकर्णशिरीषतिनिशपलाशपिचुमर्दपाटलिपारिभद्रकाम्रोदुम्बरकरहाटकार्जुनककुभसर्ज- कपीतनश्लेष्मातकाङ्कोठामलकप्रग्रहकुटजशमीकपित्थाश्मन्तकार्कचिरबिल्वमहावृक्षारुष्करारलु- मधुकमधुशिग्रुशाकगोजीमूर्वाभूर्जतिल्वकेक्षुरकगोपघोण्टारिमेदानां भस्मान्याहृत्य गवां मूत्रेण क्षारकल्पेन परिस्राव्य विपचेत्, दद्याच्चात्र पिप्पलीमूलतण्डुलीयकवराङ्गचोचमञ्जिष्ठाकरञ्जिकाहस्तिपिप्पलीमरिचविडङ्गगृहधूमानन्ता- सोमसरलाबाह्लीकगुहाकोशाम्रश्वेतसर्षपवरुणलवणप्लक्षनिचुलकवञ्जुलवक्रालवर्धमानपुत्रश्रेणी- सप्तपर्णटुण्टुकैलवालुकनागदन्त्यतिविषाभयाभद्रदारुकुष्ठहरिद्रावचाचूर्णानि लोहानां च समभागानि, ततः क्षारवदागतपाकमवतार्य लोहकुम्भे निदध्यात् ||३||
sanskrit
The woods of Dhava, Ashva-karna, Shirisha, Tinisha, Palasha, Pichu-marda, Patali, Paribhadraka, Amra, Udumbara, Karahataka, Arjuna, Kakubha, Sarja, Kapitana, Shleshmataka, Amkotha, Amalaka, Pragraha, Kutaja, Shami, Kapittha, Ashvmantaka, Arka, Chira-vilva, Maha-vriksha, Arushkara, Aralu, Madhuka, Madhu-shigru, Shaka, Goji, Murva, Tilvaka, Ikshuraka, Gopa-ghanta, and Arimeda, along with their ashes, should be gathered and mixed with cow urine. The mixture should then be filtered, dissolved, and boiled until it reaches an alkaline consistency. This preparation should then be placed in an iron vessel for further processing. Additionally, the powders of Pippali-mula, Tanduliyaka, Varanga, Chochaka, Manjishtha, Karanja, Hasti-Pippali, Marica, Utpala, Sariva, Vidanga, Griha-dhuma (soot of a room), Ananta, Soma, Sarala, Vahlika, Guha, Koshamra, white mustard seeds, Varuna, Lavana, Plaksha, Nichula, Vardhamana, Vanjula, Putra-shreni, Sapta-parna, Dandaka, Ela-valuka, Naga-danti, Ativisha, Abhaya, Bhadra-daru, Kushtha, Haridra, and Vaca, along with pulverized iron (taken in equal parts), should be added. After further boiling, the preparation should be stored in an iron pitcher.
english translation
hindi translation
dhavAzvakarNazirISatinizapalAzapicumardapATalipAribhadrakAmrodumbarakarahATakArjunakakubhasarja- kapItanazleSmAtakAGkoThAmalakapragrahakuTajazamIkapitthAzmantakArkacirabilvamahAvRkSAruSkarAralu- madhukamadhuzigruzAkagojImUrvAbhUrjatilvakekSurakagopaghoNTArimedAnAM bhasmAnyAhRtya gavAM mUtreNa kSArakalpena parisrAvya vipacet, dadyAccAtra pippalImUlataNDulIyakavarAGgacocamaJjiSThAkaraJjikAhastipippalImaricaviDaGgagRhadhUmAnantA- somasaralAbAhlIkaguhAkozAmrazvetasarSapavaruNalavaNaplakSaniculakavaJjulavakrAlavardhamAnaputrazreNI- saptaparNaTuNTukailavAlukanAgadantyativiSAbhayAbhadradArukuSThaharidrAvacAcUrNAni lohAnAM ca samabhAgAni, tataH kSAravadAgatapAkamavatArya lohakumbhe nidadhyAt ||3||
hk transliteration
अनेन दुन्दुभिं लिम्पेत् पताकां तोरणानि च | श्रवणाद्दर्शनात् स्पर्शात् विषात् सम्प्रतिमुच्यते ||४||
sanskrit
With this, one should smear drums, banners, and gateways. By hearing the sound, seeing the sight, and touching them, the poison is completely eliminated from the system.
english translation
hindi translation
anena dundubhiM limpet patAkAM toraNAni ca | zravaNAddarzanAt sparzAt viSAt sampratimucyate ||4||
hk transliteration
एष क्षारागदो नाम शर्करास्वश्मरीषु च | अर्शःसु वातगुल्मेषु कासशूलोदरेषु च ||५||
sanskrit
This alkaline preparation, known as Ksharagada, is effective in treating conditions like gravel, hemorrhoids, Vata-gulma, cough, colic, and abdominal disorders.
english translation
hindi translation
eSa kSArAgado nAma zarkarAsvazmarISu ca | arzaHsu vAtagulmeSu kAsazUlodareSu ca ||5||
hk transliteration
Sushruta Samhita
Progress:56.9%
अथातो दुन्दुभिस्वनीयं कल्पं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
Now we shall discourse on the Chapter which treats of the sounds of a (medicated) drum, etc., possessed of anti-venomous virtues.
english translation
hindi translation
athAto dundubhisvanIyaM kalpaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
यथोवाच भगवान् धन्वन्तरिः ||२||
sanskrit
As said by Lord Dhanvantari.
english translation
hindi translation
yathovAca bhagavAn dhanvantariH ||2||
hk transliteration
धवाश्वकर्णशिरीषतिनिशपलाशपिचुमर्दपाटलिपारिभद्रकाम्रोदुम्बरकरहाटकार्जुनककुभसर्ज- कपीतनश्लेष्मातकाङ्कोठामलकप्रग्रहकुटजशमीकपित्थाश्मन्तकार्कचिरबिल्वमहावृक्षारुष्करारलु- मधुकमधुशिग्रुशाकगोजीमूर्वाभूर्जतिल्वकेक्षुरकगोपघोण्टारिमेदानां भस्मान्याहृत्य गवां मूत्रेण क्षारकल्पेन परिस्राव्य विपचेत्, दद्याच्चात्र पिप्पलीमूलतण्डुलीयकवराङ्गचोचमञ्जिष्ठाकरञ्जिकाहस्तिपिप्पलीमरिचविडङ्गगृहधूमानन्ता- सोमसरलाबाह्लीकगुहाकोशाम्रश्वेतसर्षपवरुणलवणप्लक्षनिचुलकवञ्जुलवक्रालवर्धमानपुत्रश्रेणी- सप्तपर्णटुण्टुकैलवालुकनागदन्त्यतिविषाभयाभद्रदारुकुष्ठहरिद्रावचाचूर्णानि लोहानां च समभागानि, ततः क्षारवदागतपाकमवतार्य लोहकुम्भे निदध्यात् ||३||
sanskrit
The woods of Dhava, Ashva-karna, Shirisha, Tinisha, Palasha, Pichu-marda, Patali, Paribhadraka, Amra, Udumbara, Karahataka, Arjuna, Kakubha, Sarja, Kapitana, Shleshmataka, Amkotha, Amalaka, Pragraha, Kutaja, Shami, Kapittha, Ashvmantaka, Arka, Chira-vilva, Maha-vriksha, Arushkara, Aralu, Madhuka, Madhu-shigru, Shaka, Goji, Murva, Tilvaka, Ikshuraka, Gopa-ghanta, and Arimeda, along with their ashes, should be gathered and mixed with cow urine. The mixture should then be filtered, dissolved, and boiled until it reaches an alkaline consistency. This preparation should then be placed in an iron vessel for further processing. Additionally, the powders of Pippali-mula, Tanduliyaka, Varanga, Chochaka, Manjishtha, Karanja, Hasti-Pippali, Marica, Utpala, Sariva, Vidanga, Griha-dhuma (soot of a room), Ananta, Soma, Sarala, Vahlika, Guha, Koshamra, white mustard seeds, Varuna, Lavana, Plaksha, Nichula, Vardhamana, Vanjula, Putra-shreni, Sapta-parna, Dandaka, Ela-valuka, Naga-danti, Ativisha, Abhaya, Bhadra-daru, Kushtha, Haridra, and Vaca, along with pulverized iron (taken in equal parts), should be added. After further boiling, the preparation should be stored in an iron pitcher.
english translation
hindi translation
dhavAzvakarNazirISatinizapalAzapicumardapATalipAribhadrakAmrodumbarakarahATakArjunakakubhasarja- kapItanazleSmAtakAGkoThAmalakapragrahakuTajazamIkapitthAzmantakArkacirabilvamahAvRkSAruSkarAralu- madhukamadhuzigruzAkagojImUrvAbhUrjatilvakekSurakagopaghoNTArimedAnAM bhasmAnyAhRtya gavAM mUtreNa kSArakalpena parisrAvya vipacet, dadyAccAtra pippalImUlataNDulIyakavarAGgacocamaJjiSThAkaraJjikAhastipippalImaricaviDaGgagRhadhUmAnantA- somasaralAbAhlIkaguhAkozAmrazvetasarSapavaruNalavaNaplakSaniculakavaJjulavakrAlavardhamAnaputrazreNI- saptaparNaTuNTukailavAlukanAgadantyativiSAbhayAbhadradArukuSThaharidrAvacAcUrNAni lohAnAM ca samabhAgAni, tataH kSAravadAgatapAkamavatArya lohakumbhe nidadhyAt ||3||
hk transliteration
अनेन दुन्दुभिं लिम्पेत् पताकां तोरणानि च | श्रवणाद्दर्शनात् स्पर्शात् विषात् सम्प्रतिमुच्यते ||४||
sanskrit
With this, one should smear drums, banners, and gateways. By hearing the sound, seeing the sight, and touching them, the poison is completely eliminated from the system.
english translation
hindi translation
anena dundubhiM limpet patAkAM toraNAni ca | zravaNAddarzanAt sparzAt viSAt sampratimucyate ||4||
hk transliteration
एष क्षारागदो नाम शर्करास्वश्मरीषु च | अर्शःसु वातगुल्मेषु कासशूलोदरेषु च ||५||
sanskrit
This alkaline preparation, known as Ksharagada, is effective in treating conditions like gravel, hemorrhoids, Vata-gulma, cough, colic, and abdominal disorders.
english translation
hindi translation
eSa kSArAgado nAma zarkarAsvazmarISu ca | arzaHsu vAtagulmeSu kAsazUlodareSu ca ||5||
hk transliteration