Charak Samhita

Progress:30.7%

वैद्यभाण्डौषधैः पुस्तैः पल्लवैरवलोकनैः| लभन्ते ये भिषक्शब्दमज्ञास्ते प्रतिरूपकाः ||५१||

sanskrit

Those who carry equipments, medicines, books, green herbs and dress up like vaidyas are ignorant of medical science, fool others and are just fake vaidya or quacks.

english translation

vaidyabhANDauSadhaiH pustaiH pallavairavalokanaiH| labhante ye bhiSakzabdamajJAste pratirUpakAH ||51||

hk transliteration

श्रीयशोज्ञानसिद्धानां व्यपदेशादतद्विधाः| वैद्यशब्दं लभन्ते ये ज्ञेयास्ते सिद्धसाधिताः ||५२||

sanskrit

A person who poses like a wealthy, famous, knowledgeable and siddha (expert) person, but in reality is not like so, belongs to the category of feigned physicians.

english translation

zrIyazojJAnasiddhAnAM vyapadezAdatadvidhAH| vaidyazabdaM labhante ye jJeyAste siddhasAdhitAH ||52||

hk transliteration

प्रयोगज्ञानविज्ञानसिद्धिसिद्धाः सुखप्रदाः| जीविताभिसरास्ते स्युर्वैद्यत्वं तेष्ववस्थितमिति ||५३||

sanskrit

Practical use of various therapies and the deep knowledge of Ayurveda science, having insight, famous, successful, capable of giving happiness to the patients are Jivitabhisara (saviour of life), the qualities of genuine physician.

english translation

prayogajJAnavijJAnasiddhisiddhAH sukhapradAH| jIvitAbhisarAste syurvaidyatvaM teSvavasthitamiti ||53||

hk transliteration

त्रिविधमौषधमिति- दैवव्यपाश्रयं, युक्तिव्यपाश्रयं, सत्त्वावजयश्च| तत्र दैवव्यपाश्रयं- मन्त्रौषधिमणिमङ्गलबल्युपहारहोमनियमप्रायश्चित्तोपवासस्वस्त्ययनप्रणिपातगमनादि,युक्तिव्यपाश्रयं- पुनराहारौषधद्रव्याणां योजना, सत्त्वावजयः- पुनरहितेभ्योऽर्थेभ्यो मनोनिग्रहः ||५४||

sanskrit

[Three Kinds of Treatment Modalities] There are three kinds of treatment modalities- Daivavyapashraya (divine or spiritual therapy), yuktivyapashraya (therapy based on reasoning) and satwavajaya (psychotherapy). Daivavyapashraya includes mantra chanting, medicine, wearing gems, auspicious offerings, oblations, gifts, offerings to sacred fire, following spiritual rules, atonement, fasting, chanting of auspicious hymns, obeisance to gods, visit to holy places, etc. Yuktivyapashyraya includes proper dietetic regimen, medicine planning. Sattvavajaya is withdrawal of mind from harmful objects.

english translation

trividhamauSadhamiti- daivavyapAzrayaM, yuktivyapAzrayaM, sattvAvajayazca| tatra daivavyapAzrayaM- mantrauSadhimaNimaGgalabalyupahArahomaniyamaprAyazcittopavAsasvastyayanapraNipAtagamanAdi,yuktivyapAzrayaM- punarAhArauSadhadravyANAM yojanA, sattvAvajayaH- punarahitebhyo'rthebhyo manonigrahaH ||54||

hk transliteration

शरीरदोषप्रकोपे खलु शरीरमेवाश्रित्य प्रायशस्त्रिविधमौषधमिच्छन्ति- अन्तःपरिमार्जनं, बहिःपरिमार्जनं, शस्त्रप्रणिधानं चेति| तत्रान्तःपरिमार्जनं यदन्तःशरीरमनुप्रविश्यौषधमाहारजातव्याधीन् प्रमार्ष्टि,यत्पुनर्बहिःस्पर्शमाश्रित्याभ्यङ्गस्वेदप्रदेहपरिषेकोन्मर्दनाद्यैरामयान् प्रमार्ष्टि तद्बहिःपरिमार्जनं, शस्त्रप्रणिधानंपुनश्छेदनभेदनव्यधनदारणलेखनोत्पाटनप्रच्छनसीवनैषणक्षारजलौकसश्चेति ||५५||

sanskrit

[Three Types of Therapies] Bodily doshas (vata, pitta, kapha) vitiation leads to manifestation of disease, three types of therapies are necessary to be applied to the body: -Antahaparimarjana (internal cleansing), -Bahiparimarjana (external cleansing), and -Shastrapranidhana (surgical procedures). ___Antahaparimarjana (internal cleansing) treatment mode introduces drugs inside body for the treatment of diseases caused by improper diet etc. Bahiparimarjana (external cleansing) is done over the skin by the application of massage, sudation, unction, affusion, applying external pressure and kneading over affected body part externally. Shastrapranidhana (surgical procedures) includes excision, incision, puncturing, rupturing, scraping, uprooting, rubbing superficially with rough surface, suturing, probing, application of alkalis and leeches.

english translation

zarIradoSaprakope khalu zarIramevAzritya prAyazastrividhamauSadhamicchanti- antaHparimArjanaM, bahiHparimArjanaM, zastrapraNidhAnaM ceti| tatrAntaHparimArjanaM yadantaHzarIramanupravizyauSadhamAhArajAtavyAdhIn pramArSTi,yatpunarbahiHsparzamAzrityAbhyaGgasvedapradehapariSekonmardanAdyairAmayAn pramArSTi tadbahiHparimArjanaM, zastrapraNidhAnaMpunazchedanabhedanavyadhanadAraNalekhanotpATanapracchanasIvanaiSaNakSArajalaukasazceti ||55||

hk transliteration