1.
ज्वरनिदानम्
Jwara Nidana (Fundamental Principles of Diagnosis and Jwara)
2.
रक्तपित्तनिदानम्
Raktapitta Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Bleeding Disorders)
3.
गुल्मनिदानम्
Gulma Nidana (Diagnosis and etio-pathogenesis of Abdominal lumps)
4.
प्रमेहनिदानम्
Prameha Nidana (Diagnosis and etiopatheogenesis of Obstinate Urinary Disorders including diabetes)
•
कुष्ठनिदानम्
Kushtha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases)
6.
शोषनिदानम्
Shosha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Progressive wasting disease)
7.
उन्मादनिदानम्
Unmada Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of psychosis disorders)
8.
अपस्मारनिदानम्
Apasmara Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of seizure disorders)
Progress:59.5%
अथातः कुष्ठनिदानं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
Now we shall expound the chapter "Kushtha Nidana" (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases).
english translation
athAtaH kuSThanidAnaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
इति ह स्माह भगवानात्रेयः ||२||
sanskrit
Thus said Lord Atreya.
english translation
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH ||2||
hk transliteration
सप्त द्रव्याणि कुष्ठानां प्रकृतिर्विकृतिमापन्नानि भवन्ति| तद्यथा- त्रयो दोषा वातपित्तश्लेष्माणः प्रकोपणविकृताः, दूष्याश्च शरीरधातवस्त्वङ्मांसशोणितलसीकाश्चतुर्धा दोषोपघातविकृता इति| एतत् सप्तानां सप्तधातुकमेवङ्गतमाजननं कुष्ठानाम्, अतःप्रभवाण्यभिनिर्वर्तमानानि केवलं शरीरमुपतपन्ति ||३||
sanskrit
[Pathogenic factors in kushtha] The pathology of skin diseases origin from the deranged physiology of seven factors connected to skin. They are vata, pitta and kapha doshas in aggravated state and dhatus, namely, tvak (the word tvak represents skin. Since the skin is organ in which rasa dhatu is present, tvak word is used instead of rasa dhatu ), mamsa, shonita and lasika that get deranged due to aggravated dosha. So seven type of kushtha are manifested by these seven morbid factors. Thus preliminary and manifested kushtha gradually afflicts the whole body.
english translation
sapta dravyANi kuSThAnAM prakRtirvikRtimApannAni bhavanti| tadyathA- trayo doSA vAtapittazleSmANaH prakopaNavikRtAH, dUSyAzca zarIradhAtavastvaGmAMsazoNitalasIkAzcaturdhA doSopaghAtavikRtA iti| etat saptAnAM saptadhAtukamevaGgatamAjananaM kuSThAnAm, ataHprabhavANyabhinirvartamAnAni kevalaM zarIramupatapanti ||3||
hk transliteration
न च किञ्चिदस्ति कुष्ठमेकदोषप्रकोपनिमित्तम्, अस्ति तु खलु समानप्रकृतीनामपि कुष्ठानां दोषांशांशविकल्पानुबन्धस्थानविभागेन वेदनावर्णसंस्थानप्रभावनामचिकित्सितविशेषः| स सप्तविधोऽष्टादशविधोऽपरिसङ्ख्येयविधो वा भवति| दोषा हि विकल्पनैर्विकल्प्यमाना विकल्पयन्ति विकारान्, अन्यत्रासाध्यभावात्| तेषां विकल्पविकारसङ्ख्यानेऽतिप्रसङ्गमभिसमीक्ष्य सप्तविधमेव कुष्ठविशेषमुपदेक्ष्यामः ||४||
sanskrit
[Possible types of kushtha] Variation in single dosha cannot cause kushtha. Even in kushtha with similar presentations, the clinical features in terms of sensation in skin, colour, site of skin lesion, other symptoms, and treatment may vary depending on the variation in vitiation of (qualities of) dosha. Therefore there are seven or eighteen or innumerable types of kushtha. The variations in qualities of vitiated dosha lead to further differentiation in types of diseases, except in incurable conditions. As there might be innumerable types of kushtha leading to expansion of text, only seven types of kushtha are described here.
english translation
na ca kiJcidasti kuSThamekadoSaprakopanimittam, asti tu khalu samAnaprakRtInAmapi kuSThAnAM doSAMzAMzavikalpAnubandhasthAnavibhAgena vedanAvarNasaMsthAnaprabhAvanAmacikitsitavizeSaH| sa saptavidho'STAdazavidho'parisaGkhyeyavidho vA bhavati| doSA hi vikalpanairvikalpyamAnA vikalpayanti vikArAn, anyatrAsAdhyabhAvAt| teSAM vikalpavikArasaGkhyAne'tiprasaGgamabhisamIkSya saptavidhameva kuSThavizeSamupadekSyAmaH ||4||
hk transliteration
इह वातादिषु त्रिषु प्रकुपितेषु त्वगादींश्चतुरः प्रदूषयत्सु वातेऽधिकतरे कपालकुष्ठमभिनिर्वर्तते, पित्ते त्वौदुम्बरं, श्लेष्मणि मण्डलकुष्ठं, वातपित्तयोरृष्यजिह्वं, पित्तश्लेष्मणोः पुण्डरीकं, श्लेष्ममारुतयोःसिध्मकुष्ठं, सर्वदोषाभिवृद्धौ काकणकमभिनिर्वर्तते; एवमेष सप्तविधः कुष्ठविशेषो भवति| स चैष भूयस्तरतमतः प्रकृतौ विकल्प्यमानायां भूयसीं विकारविकल्पसङ्ख्यामापद्यते ||५||
sanskrit
[Seven types of kushtha] When vata and other doshas are aggravated and affect four vitiated dhatus such as twak, and there is dominance of vata dosha, then the disease is known as kapala kushtha. Similarly dosha dominance with other six diseases are explained in the table below: Table 1: The major skin diseases and its dosha dominance. Skin diseases : Kapala; Dosha dominance : Vata; Skin diseases : Udumbara; Dosha dominance : Pitta; Skin diseases : Mandala; Dosha dominance : Kapha; Skin diseases : Rushyajihva; Dosha dominance : Vata-pitta; Skin diseases : Pundarika; Dosha dominance : Pitta-kapha; Skin diseases : Sidhma; Dosha dominance : Kapha-vata; Skin diseases : Kakanaka; Dosha dominance : all doshas; Thus, there are seven types of specific kushtha, however depending on degree of superior and inferior involvement of etiology, permutation and combinations kushtha may be innumerable.
english translation
iha vAtAdiSu triSu prakupiteSu tvagAdIMzcaturaH pradUSayatsu vAte'dhikatare kapAlakuSThamabhinirvartate, pitte tvaudumbaraM, zleSmaNi maNDalakuSThaM, vAtapittayorRSyajihvaM, pittazleSmaNoH puNDarIkaM, zleSmamArutayoHsidhmakuSThaM, sarvadoSAbhivRddhau kAkaNakamabhinirvartate; evameSa saptavidhaH kuSThavizeSo bhavati| sa caiSa bhUyastaratamataH prakRtau vikalpyamAnAyAM bhUyasIM vikAravikalpasaGkhyAmApadyate ||5||
hk transliteration
Charak Samhita
Progress:59.5%
अथातः कुष्ठनिदानं व्याख्यास्यामः ||१||
sanskrit
Now we shall expound the chapter "Kushtha Nidana" (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases).
english translation
athAtaH kuSThanidAnaM vyAkhyAsyAmaH ||1||
hk transliteration
इति ह स्माह भगवानात्रेयः ||२||
sanskrit
Thus said Lord Atreya.
english translation
iti ha smAha bhagavAnAtreyaH ||2||
hk transliteration
सप्त द्रव्याणि कुष्ठानां प्रकृतिर्विकृतिमापन्नानि भवन्ति| तद्यथा- त्रयो दोषा वातपित्तश्लेष्माणः प्रकोपणविकृताः, दूष्याश्च शरीरधातवस्त्वङ्मांसशोणितलसीकाश्चतुर्धा दोषोपघातविकृता इति| एतत् सप्तानां सप्तधातुकमेवङ्गतमाजननं कुष्ठानाम्, अतःप्रभवाण्यभिनिर्वर्तमानानि केवलं शरीरमुपतपन्ति ||३||
sanskrit
[Pathogenic factors in kushtha] The pathology of skin diseases origin from the deranged physiology of seven factors connected to skin. They are vata, pitta and kapha doshas in aggravated state and dhatus, namely, tvak (the word tvak represents skin. Since the skin is organ in which rasa dhatu is present, tvak word is used instead of rasa dhatu ), mamsa, shonita and lasika that get deranged due to aggravated dosha. So seven type of kushtha are manifested by these seven morbid factors. Thus preliminary and manifested kushtha gradually afflicts the whole body.
english translation
sapta dravyANi kuSThAnAM prakRtirvikRtimApannAni bhavanti| tadyathA- trayo doSA vAtapittazleSmANaH prakopaNavikRtAH, dUSyAzca zarIradhAtavastvaGmAMsazoNitalasIkAzcaturdhA doSopaghAtavikRtA iti| etat saptAnAM saptadhAtukamevaGgatamAjananaM kuSThAnAm, ataHprabhavANyabhinirvartamAnAni kevalaM zarIramupatapanti ||3||
hk transliteration
न च किञ्चिदस्ति कुष्ठमेकदोषप्रकोपनिमित्तम्, अस्ति तु खलु समानप्रकृतीनामपि कुष्ठानां दोषांशांशविकल्पानुबन्धस्थानविभागेन वेदनावर्णसंस्थानप्रभावनामचिकित्सितविशेषः| स सप्तविधोऽष्टादशविधोऽपरिसङ्ख्येयविधो वा भवति| दोषा हि विकल्पनैर्विकल्प्यमाना विकल्पयन्ति विकारान्, अन्यत्रासाध्यभावात्| तेषां विकल्पविकारसङ्ख्यानेऽतिप्रसङ्गमभिसमीक्ष्य सप्तविधमेव कुष्ठविशेषमुपदेक्ष्यामः ||४||
sanskrit
[Possible types of kushtha] Variation in single dosha cannot cause kushtha. Even in kushtha with similar presentations, the clinical features in terms of sensation in skin, colour, site of skin lesion, other symptoms, and treatment may vary depending on the variation in vitiation of (qualities of) dosha. Therefore there are seven or eighteen or innumerable types of kushtha. The variations in qualities of vitiated dosha lead to further differentiation in types of diseases, except in incurable conditions. As there might be innumerable types of kushtha leading to expansion of text, only seven types of kushtha are described here.
english translation
na ca kiJcidasti kuSThamekadoSaprakopanimittam, asti tu khalu samAnaprakRtInAmapi kuSThAnAM doSAMzAMzavikalpAnubandhasthAnavibhAgena vedanAvarNasaMsthAnaprabhAvanAmacikitsitavizeSaH| sa saptavidho'STAdazavidho'parisaGkhyeyavidho vA bhavati| doSA hi vikalpanairvikalpyamAnA vikalpayanti vikArAn, anyatrAsAdhyabhAvAt| teSAM vikalpavikArasaGkhyAne'tiprasaGgamabhisamIkSya saptavidhameva kuSThavizeSamupadekSyAmaH ||4||
hk transliteration
इह वातादिषु त्रिषु प्रकुपितेषु त्वगादींश्चतुरः प्रदूषयत्सु वातेऽधिकतरे कपालकुष्ठमभिनिर्वर्तते, पित्ते त्वौदुम्बरं, श्लेष्मणि मण्डलकुष्ठं, वातपित्तयोरृष्यजिह्वं, पित्तश्लेष्मणोः पुण्डरीकं, श्लेष्ममारुतयोःसिध्मकुष्ठं, सर्वदोषाभिवृद्धौ काकणकमभिनिर्वर्तते; एवमेष सप्तविधः कुष्ठविशेषो भवति| स चैष भूयस्तरतमतः प्रकृतौ विकल्प्यमानायां भूयसीं विकारविकल्पसङ्ख्यामापद्यते ||५||
sanskrit
[Seven types of kushtha] When vata and other doshas are aggravated and affect four vitiated dhatus such as twak, and there is dominance of vata dosha, then the disease is known as kapala kushtha. Similarly dosha dominance with other six diseases are explained in the table below: Table 1: The major skin diseases and its dosha dominance. Skin diseases : Kapala; Dosha dominance : Vata; Skin diseases : Udumbara; Dosha dominance : Pitta; Skin diseases : Mandala; Dosha dominance : Kapha; Skin diseases : Rushyajihva; Dosha dominance : Vata-pitta; Skin diseases : Pundarika; Dosha dominance : Pitta-kapha; Skin diseases : Sidhma; Dosha dominance : Kapha-vata; Skin diseases : Kakanaka; Dosha dominance : all doshas; Thus, there are seven types of specific kushtha, however depending on degree of superior and inferior involvement of etiology, permutation and combinations kushtha may be innumerable.
english translation
iha vAtAdiSu triSu prakupiteSu tvagAdIMzcaturaH pradUSayatsu vAte'dhikatare kapAlakuSThamabhinirvartate, pitte tvaudumbaraM, zleSmaNi maNDalakuSThaM, vAtapittayorRSyajihvaM, pittazleSmaNoH puNDarIkaM, zleSmamArutayoHsidhmakuSThaM, sarvadoSAbhivRddhau kAkaNakamabhinirvartate; evameSa saptavidhaH kuSThavizeSo bhavati| sa caiSa bhUyastaratamataH prakRtau vikalpyamAnAyAM bhUyasIM vikAravikalpasaGkhyAmApadyate ||5||
hk transliteration