Charak Samhita

Progress:22.3%

तस्याशुकारिणो दावाग्नेरिवापतितस्यात्ययिकस्याशु प्रशान्त्यै प्रयतितव्यं मात्रां देशं कालं चाभिसमीक्ष्य सन्तर्पणेनापतर्पणेन वा मृदुमधुरशिशिरतिक्तकषायैरभ्यवहार्यैः प्रदेहपरिषेकावगाहसंस्पर्शनैर्वमनाद्यैर्वा तत्रावहितेनेति ||११||

sanskrit

[General principles of management] The disease is acute in nature and becomes critical very quickly, by spreading like bush fire. Hence its treatment should be done immediately with saturating or de-saturating soft, sweet, cold, bitter and astringent diet and pastes, baths, emesis etc. after due consideration of dose, place and time.

english translation

tasyAzukAriNo dAvAgnerivApatitasyAtyayikasyAzu prazAntyai prayatitavyaM mAtrAM dezaM kAlaM cAbhisamIkSya santarpaNenApatarpaNena vA mRdumadhuraziziratiktakaSAyairabhyavahAryaiH pradehapariSekAvagAhasaMsparzanairvamanAdyairvA tatrAvahiteneti ||11||

hk transliteration

भवन्ति चात्र- साध्यं लोहितपित्तं तद्यदूर्ध्वं प्रतिपद्यते| विरेचनस्य योगित्वाद्बहुत्वाद्भेषजस्य च ||१२||

sanskrit

[Virechana (therapeutic purgation) in raktapitta] The upward variety of raktapitta is curable because of applicability of purgation and abundance of useful drugs.

english translation

bhavanti cAtra- sAdhyaM lohitapittaM tadyadUrdhvaM pratipadyate| virecanasya yogitvAdbahutvAdbheSajasya ca ||12||

hk transliteration

विरेचनं तु पित्तस्य जयार्थे परमौषधम्| यश्च तत्रान्वयः श्लेष्मा तस्य चानधमं स्मृतम् ||१३||

sanskrit

Purgation is the best remedy for alleviation of pitta and ambivalence to kapha.

english translation

virecanaM tu pittasya jayArthe paramauSadham| yazca tatrAnvayaH zleSmA tasya cAnadhamaM smRtam ||13||

hk transliteration

भवेद्योगावहं तत्र मधुरं चैव भेषजम्| तस्मात् साध्यं मतं रक्तं यदूर्ध्वं प्रतिपद्यते ||१४||

sanskrit

Sweet drugs are also applicable in this case. Hence, bleeding from the upper part is curable.

english translation

bhavedyogAvahaM tatra madhuraM caiva bheSajam| tasmAt sAdhyaM mataM raktaM yadUrdhvaM pratipadyate ||14||

hk transliteration

रक्तं तु यदधोभागं तद्याप्यमिति निश्चितम्| वमनस्याल्पयोगित्वादल्पत्वाद्भेषजस्य च ||१५||

sanskrit

[Vamana (therapeutic emesis) in raktapitta] Hemorrhage from the lower parts is decidedly palliable because emesis has limited efficacy here and effective drugs are also a few.

english translation

raktaM tu yadadhobhAgaM tadyApyamiti nizcitam| vamanasyAlpayogitvAdalpatvAdbheSajasya ca ||15||

hk transliteration