Charak Samhita

Progress:24.3%

वमनं हि न पित्तस्य हरणे श्रेष्ठमुच्यते| यश्च तत्रान्वयो वायुस्तच्छान्तौ चावरं स्मृतम् ||१६||

sanskrit

Emesis is not so efficacious for elimination of pitta and it is also ineffective in alleviation of vata responsible for the downward flow.

english translation

vamanaM hi na pittasya haraNe zreSThamucyate| yazca tatrAnvayo vAyustacchAntau cAvaraM smRtam ||16||

hk transliteration

तच्चायोगावहं तत्र कषायं तिक्तकानि च| तस्माद्याप्यं समाख्यातं यदुक्तमनुलोमगम् ||१७||

sanskrit

Moreover, astringents and bitter drugs are not applicable there. Hence hemorrhage from the lower parts is considered palliable.

english translation

taccAyogAvahaM tatra kaSAyaM tiktakAni ca| tasmAdyApyaM samAkhyAtaM yaduktamanulomagam ||17||

hk transliteration

रक्तपित्तं तु यन्मार्गौ द्वावपि प्रतिपद्यते| असाध्यमिति तज्ज्ञेयं पूर्वोक्तादेव कारणात् ||१८||

sanskrit

[Poor prognosis in severe bleeding] In cases where blood comes out from both the routes, raktapitta is incurable because no effective evacuative measure is applicable.

english translation

raktapittaM tu yanmArgau dvAvapi pratipadyate| asAdhyamiti tajjJeyaM pUrvoktAdeva kAraNAt ||18||

hk transliteration

नहि संशोधनं किञ्चिदस्त्यस्य प्रतिमार्गगम्| प्रतिमार्गं च हरणं रक्तपित्ते विधीयते ||१९||

sanskrit

In raktapitta, elimination of dosha from the opposite route is recommended.

english translation

nahi saMzodhanaM kiJcidastyasya pratimArgagam| pratimArgaM ca haraNaM raktapitte vidhIyate ||19||

hk transliteration

एवमेवोपशमनं सर्वशो नास्य विद्यते| संसृष्टेषु च दोषेषु सर्वजिच्छमनं मतम् ||२०||

sanskrit

Thus, the three types (on the basis of the routes of bleeding) of raktapitta progression (udarka) have been described.

english translation

evamevopazamanaM sarvazo nAsya vidyate| saMsRSTeSu ca doSeSu sarvajicchamanaM matam ||20||

hk transliteration