Progress:13.1%

शीतानि चान्नपानानि शीतान्युपवनानि च| वायवश्चन्द्रपादाश्च शीता दाहज्वरापहाः ||२६६||

Diet and drinks which are cold, cooling gardens, cold wind and cold rays of the moon; alleviate jwara with burning sensation.

english translation

zItAni cAnnapAnAni zItAnyupavanAni ca| vAyavazcandrapAdAzca zItA dAhajvarApahAH ||266||

hk transliteration by Sanscript

अथोष्णाभिप्रायिणां ज्वरितानामभ्यङ्गादीनुपक्रमानुपदेक्ष्यामः-अगुरुकुष्ठतगरपत्रनलदशैलेयध्यामकहरेणुकास्थौणेयकक्षेमकैलावराङ्गदलपुरतमालपत्रभूतीकरोहिषसरलशल्लकी-देवदार्वग्निमन्थबिल्वस्योनाककाश्मर्यपाटलापुनर्नवावृश्चीरकण्टकारीबृहतीशालपर्णीपृश्निपर्णीमाषपर्णीमुद्गपर्णीगोक्षुरकैरण्ड-शोभाञ्जनकवरुणार्कचिरबिल्वतिल्वकशटीपुष्करमूलगण्डीरोरुबूकपत्तूराक्षीवाश्मान्तकशिग्रुमातुलुङ्गपीलुकमूलकपर्णी-तिलपर्णीपीलुपर्णीमेषशृङ्गीहिंस्रादन्तशठैरावतकभल्लातकास्फोतकाण्डीरात्मजैकेषीकाकरञ्जधान्यकाजमोद-पृथ्वीकासुमुखसुरसकुठेरककालमालकपर्णासक्षवकफणिज्झकभूस्तृणशृङ्गवेरपिप्पलीसर्षपाश्वगन्धारास्नारुहारोहावचाबलातिबला-गुडूचीशतपुष्पाशीतवल्लीनाकुलीगन्धनाकुलीश्वेताज्योतिष्मतीचित्रकाध्यण्डाम्लचाङ्गेरी-तिलबदरकुलत्थमाषाणामेवंविधानामन्येषां चोष्णवीर्याणां यथालाभमौषधानां कषायं कारयेत्, तेन कषायेण तेषामेव चकल्केन सुरासौवीरकतुषोदकमैरेयमेदकदधिमण्डारनालकट्वरप्रतिविनीतेन तैलपात्रं विपाचयेत्| तेन सुखोष्णेन तैलेनोष्णाभिप्रायिणं ज्वरितमभ्यञ्ज्यात्, तथा शीतज्वरः प्रशाम्यति; एतैरेव चौषधैः श्लक्ष्णपिष्टैः सुखोष्णैः प्रदेहंकारयेत्, एतैरेव च शृतं सुखोष्णं सलिलमवगाहनार्थं परिषेकार्थं च प्रयुञ्जीत शीतज्वरप्रशमार्थम् ||२६७||

[Agurvadya tailam] Now, we will explain the therapies for patients of jwara for whom hot treatment is desirable – A decoction prepared from aguru, kuṡṭha, tagara, patra, nalada, shaileya, dhyāmaka, hareṇuka, sthauṇeyaka, kṡemaka, elā, varāñga, dala, pura, tamāla patra, bhūtika, rohiṡa, sarala, shallakī, devadārū, agnimantha, bilva, shyonāka, kāshmarya, pāṭalā, punarnavā, vṛṡcīra, kanṭakārī, bṛhatī, shālaparṇī, pṛshniparṇī, māṡaparṇī, mudgaparṇī, gokṡur, eranda, shobhānjana, varuṇa, arka, cirabilva, tilvaka, shaṭī, puṡkaramūla, ganḍīra, urūbaka, pattūra, akṡīva, aṡmantaka, shigru, mātulunga, pīlūka, mūlaka prṇī, tila parṇī, pīlu parṇī, meṡa shṛngī, hiṁsrā, danta shaṭha, airāvata, bhallātaka, āsphoṭaka, āndḍīra, ātmajā, ekaiṡikā (ambaṡṭhā) karanja, dhānyaka, ajamodā, pṛthvīkā, sumukhā, surasā, kuṭheraka, kāla mālaka, parṇāsa, kṡavaka, phaṇijjhaka, bhūstṛṇa, shṛngabera, pippalī, sarṡapa, ashvagandhā, rāsnā, ruhā (vṛkṡa rūhā), rohā (añjalīkārikā), vacā, balā, atibalā, guḍucī, shatapuṡpā, shita vallī, nākulī, gandha nākulī, shvetā, jyotiṡmatī, citraka, adhyaṇdā, amla cāngerī, tila, badara, kulattha, māṡa, and such other drugs which are hot in potency. A decoction and paste should be prepared from all the drugs described or those amongst them which are available. These decoction and paste should be added with surā (alcoholic drinks), sauvīraka (vinegar), tuṡodaka (a type of vinegar), maireya (an alcoholic drink), dadhi manḍa (scum of curd), ārnāla (sour gruel recipe), kaṭvara (watery curd along with the fat content) should be boiled in one pātra of oil (3.072 l). When this oil is still lukewarm, it should be massaged to the patient suffering from jwara for whom hot therapy is indicated. This will cure shīta jwara . The above mentioned drugs should be made in the form of a fine paste and then used as a pradeha when it is cooled. The water boiled with these drugs should be used when cooled for avagāha and pariṡeka (bathing and sprinkling over the body respectively).

english translation

athoSNAbhiprAyiNAM jvaritAnAmabhyaGgAdInupakramAnupadekSyAmaH-agurukuSThatagarapatranaladazaileyadhyAmakahareNukAsthauNeyakakSemakailAvarAGgadalapuratamAlapatrabhUtIkarohiSasaralazallakI-devadArvagnimanthabilvasyonAkakAzmaryapATalApunarnavAvRzcIrakaNTakArIbRhatIzAlaparNIpRzniparNImASaparNImudgaparNIgokSurakairaNDa-zobhAJjanakavaruNArkacirabilvatilvakazaTIpuSkaramUlagaNDIrorubUkapattUrAkSIvAzmAntakazigrumAtuluGgapIlukamUlakaparNI-tilaparNIpIluparNImeSazRGgIhiMsrAdantazaThairAvatakabhallAtakAsphotakANDIrAtmajaikeSIkAkaraJjadhAnyakAjamoda-pRthvIkAsumukhasurasakuTherakakAlamAlakaparNAsakSavakaphaNijjhakabhUstRNazRGgaverapippalIsarSapAzvagandhArAsnAruhArohAvacAbalAtibalA-guDUcIzatapuSpAzItavallInAkulIgandhanAkulIzvetAjyotiSmatIcitrakAdhyaNDAmlacAGgerI-tilabadarakulatthamASANAmevaMvidhAnAmanyeSAM coSNavIryANAM yathAlAbhamauSadhAnAM kaSAyaM kArayet, tena kaSAyeNa teSAmeva cakalkena surAsauvIrakatuSodakamaireyamedakadadhimaNDAranAlakaTvaraprativinItena tailapAtraM vipAcayet| tena sukhoSNena tailenoSNAbhiprAyiNaM jvaritamabhyaJjyAt, tathA zItajvaraH prazAmyati; etaireva cauSadhaiH zlakSNapiSTaiH sukhoSNaiH pradehaMkArayet, etaireva ca zRtaM sukhoSNaM salilamavagAhanArthaM pariSekArthaM ca prayuJjIta zItajvaraprazamArtham ||267||

hk transliteration by Sanscript

भवन्ति चात्र- त्रयोदशविधः स्वेदः स्वेदाध्याये निदर्शितः| मात्राकालविदा युक्तः स च शीतज्वरापहः ||२६८||

[Indications of fomentation for alleviating cold] Thirteen varities of sweda procedures have been described in the Swedadhyaya of Sutra Sthana. A physician who is well versed with the proper duration of sweda as suitable to the season and person should administer them for the treatment of shīta jwara.

english translation

bhavanti cAtra- trayodazavidhaH svedaH svedAdhyAye nidarzitaH| mAtrAkAlavidA yuktaH sa ca zItajvarApahaH ||268||

hk transliteration by Sanscript

सा कुटी तच्च शयनं तच्चावच्छादनं ज्वरम्| शीतं प्रशमयन्त्याशु धूपाश्चागुरुजा घनाः ||२६९||

Sleeping on a bed and covering oneself with clothes in the kuthi sweda (fomentation technique by keeping the patient in a cottage) immediately alleviates sheeta. Similarly, the strong fumigation by aguru also alleviates shīta.

english translation

sA kuTI tacca zayanaM taccAvacchAdanaM jvaram| zItaM prazamayantyAzu dhUpAzcAgurujA ghanAH ||269||

hk transliteration by Sanscript

चारूपचितगात्र्यश्च तरुण्यो यौवनोष्मणा| आश्लेषाच्छमयन्त्याशु प्रमदाः शिशिरज्वरम् ||२७०||

Sheeta jwara is also cured by the embrace of passionate ladies who are beautiful, have plump body and are young, due to their youthful heat.

english translation

cArUpacitagAtryazca taruNyo yauvanoSmaNA| AzleSAcchamayantyAzu pramadAH zizirajvaram ||270||

hk transliteration by Sanscript