1.
ज्वरनिदानम्
Jwara Nidana (Fundamental Principles of Diagnosis and Jwara)
2.
रक्तपित्तनिदानम्
Raktapitta Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Bleeding Disorders)
3.
गुल्मनिदानम्
Gulma Nidana (Diagnosis and etio-pathogenesis of Abdominal lumps)
4.
प्रमेहनिदानम्
Prameha Nidana (Diagnosis and etiopatheogenesis of Obstinate Urinary Disorders including diabetes)
5.
कुष्ठनिदानम्
Kushtha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Skin diseases)
•
शोषनिदानम्
Shosha Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of Progressive wasting disease)
7.
उन्मादनिदानम्
Unmada Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of psychosis disorders)
8.
अपस्मारनिदानम्
Apasmara Nidana (Diagnosis and etiopathogenesis of seizure disorders)
Progress:67.2%
तत्रसाहसंशोषस्यायतनमितियदुक्तंतदनुव्याख्यास्यामः- यदापुरुषोदुर्बलोहिसन्बलवतासहविगृह्णाति, अतिमहतावाधनुषाव्यायच्छति, जल्पतिवाऽप्यतिमात्रम्, अतिमात्रंवाभारमुद्वहति, अप्सुवाप्लवतेचातिदूरम्, उत्सादनपदाघातनेवाऽतिप्रगाढमासेवते, अतिप्रकृष्टंवाऽध्वानंद्रुतमभिपतति, अभिहन्यतेवा, अन्यद्वाकिञ्चिदेवंविधंविषममतिमात्रंवाव्यायामजातमारभते, तस्यातिमात्रेणकर्मणोरःक्षण्यते| तस्योरःक्षतमुपप्लवतेवायुः| सतत्रावस्थितःश्लेष्माणमुरःस्थमुपसङ्गृह्यपित्तंचदूषयन्विहरत्यूर्ध्वमधस्तिर्यक्च| तस्ययोंऽशःशरीरसन्धीनाविशतितेनास्यजृम्भाऽङ्गमर्दोज्वरश्चोपजायते, यस्त्वामाशयमभ्युपैतितेनरोगाभवन्तिउरस्याअरोचकश्चयःकण्ठमभिप्रपद्यतेकण्ठस्तेनोद्ध्वंस्यतेस्वरश्चावसीदति, यः प्राणवहानिस्रोतांस्यन्वेतितेनश्वासःप्रतिश्यायश्चजायते, यःशिरस्यवतिष्ठतेशिरस्तेनोपहन्यते| ततःक्षणनाच्चैवोरसोविषमगतित्वाच्चवायोःकण्ठस्यचोद्ध्वंसनात्कासःसततमस्यसञ्जायते, सकासप्रसङ्गादुरसिक्षतेशोणितंष्ठीवति, शोणितागमनाच्चास्यदौर्बल्यमुपजायते; एवमेतेसाहसप्रभवाःसाहसिकमुपद्रवाःस्पृशन्ति| ततःसउपशोषणैरेतैरुपद्रवैरुपद्रुतःशनैःशनैरुपशुष्यति| तस्मात्पुरुषोमतिमान्बलमात्मनःसमीक्ष्यतदनुरूपाणिकर्माण्यारभेतकर्तुं| बलसमाधानंहिशरीरं, शरीरमूलश्चपुरुषइति ||४||
sanskrit
[Each of these causes will be explained here in detail: 1. Overexertion] When a weak person fights against a strong one, or exercises with an excessively large (or weighty) bow (weapon), or speaks too much, or physically carries a lot of weight, or swims across a long distance in water, or is habitually subjected to forceful massage including kneading with feet, or sprints over a long distance, or is assaulted, or practices various complicated or excessive physical exercises, his lungs are “traumatized” due to excessive exertion. This aggravates vayu in the lung region, taking along kapha residing in the lungs while also affecting pitta, causing the vitiated doshas to spread upwards, downwards and obliquely. A portion of this afflicted dosha system that gets into body joints causes yawning, body ache, and fever. That which gets into the amashaya causes diseases of lungs and anorexia. That which gets into the throat causes irritation of the throat and hoarseness of voice. That which gets into the channels carrying vital breath (bronchial channels) causes dyspnea and coryza. And that which gets into the head produces distress in the head. Thus, due to wound in lungs, irregular movement of vayu causes a variety of diseases depending upon the organs it gets into.
english translation
tatrasAhasaMzoSasyAyatanamitiyaduktaMtadanuvyAkhyAsyAmaH- yadApuruSodurbalohisanbalavatAsahavigRhNAti, atimahatAvAdhanuSAvyAyacchati, jalpativA'pyatimAtram, atimAtraMvAbhAramudvahati, apsuvAplavatecAtidUram, utsAdanapadAghAtanevA'tipragADhamAsevate, atiprakRSTaMvA'dhvAnaMdrutamabhipatati, abhihanyatevA, anyadvAkiJcidevaMvidhaMviSamamatimAtraMvAvyAyAmajAtamArabhate, tasyAtimAtreNakarmaNoraHkSaNyate| tasyoraHkSatamupaplavatevAyuH| satatrAvasthitaHzleSmANamuraHsthamupasaGgRhyapittaMcadUSayanviharatyUrdhvamadhastiryakca| tasyayoM'zaHzarIrasandhInAvizatitenAsyajRmbhA'GgamardojvarazcopajAyate, yastvAmAzayamabhyupaititenarogAbhavantiurasyAarocakazcayaHkaNThamabhiprapadyatekaNThastenoddhvaMsyatesvarazcAvasIdati, yaH prANavahAnisrotAMsyanvetitenazvAsaHpratizyAyazcajAyate, yaHzirasyavatiSThatezirastenopahanyate| tataHkSaNanAccaivorasoviSamagatitvAccavAyoHkaNThasyacoddhvaMsanAtkAsaHsatatamasyasaJjAyate, sakAsaprasaGgAdurasikSatezoNitaMSThIvati, zoNitAgamanAccAsyadaurbalyamupajAyate; evametesAhasaprabhavAHsAhasikamupadravAHspRzanti| tataHsaupazoSaNairetairupadravairupadrutaHzanaiHzanairupazuSyati| tasmAtpuruSomatimAnbalamAtmanaHsamIkSyatadanurUpANikarmANyArabhetakartuM| balasamAdhAnaMhizarIraM, zarIramUlazcapuruSaiti ||4||
hk transliteration
Charak Samhita
Progress:67.2%
तत्रसाहसंशोषस्यायतनमितियदुक्तंतदनुव्याख्यास्यामः- यदापुरुषोदुर्बलोहिसन्बलवतासहविगृह्णाति, अतिमहतावाधनुषाव्यायच्छति, जल्पतिवाऽप्यतिमात्रम्, अतिमात्रंवाभारमुद्वहति, अप्सुवाप्लवतेचातिदूरम्, उत्सादनपदाघातनेवाऽतिप्रगाढमासेवते, अतिप्रकृष्टंवाऽध्वानंद्रुतमभिपतति, अभिहन्यतेवा, अन्यद्वाकिञ्चिदेवंविधंविषममतिमात्रंवाव्यायामजातमारभते, तस्यातिमात्रेणकर्मणोरःक्षण्यते| तस्योरःक्षतमुपप्लवतेवायुः| सतत्रावस्थितःश्लेष्माणमुरःस्थमुपसङ्गृह्यपित्तंचदूषयन्विहरत्यूर्ध्वमधस्तिर्यक्च| तस्ययोंऽशःशरीरसन्धीनाविशतितेनास्यजृम्भाऽङ्गमर्दोज्वरश्चोपजायते, यस्त्वामाशयमभ्युपैतितेनरोगाभवन्तिउरस्याअरोचकश्चयःकण्ठमभिप्रपद्यतेकण्ठस्तेनोद्ध्वंस्यतेस्वरश्चावसीदति, यः प्राणवहानिस्रोतांस्यन्वेतितेनश्वासःप्रतिश्यायश्चजायते, यःशिरस्यवतिष्ठतेशिरस्तेनोपहन्यते| ततःक्षणनाच्चैवोरसोविषमगतित्वाच्चवायोःकण्ठस्यचोद्ध्वंसनात्कासःसततमस्यसञ्जायते, सकासप्रसङ्गादुरसिक्षतेशोणितंष्ठीवति, शोणितागमनाच्चास्यदौर्बल्यमुपजायते; एवमेतेसाहसप्रभवाःसाहसिकमुपद्रवाःस्पृशन्ति| ततःसउपशोषणैरेतैरुपद्रवैरुपद्रुतःशनैःशनैरुपशुष्यति| तस्मात्पुरुषोमतिमान्बलमात्मनःसमीक्ष्यतदनुरूपाणिकर्माण्यारभेतकर्तुं| बलसमाधानंहिशरीरं, शरीरमूलश्चपुरुषइति ||४||
sanskrit
[Each of these causes will be explained here in detail: 1. Overexertion] When a weak person fights against a strong one, or exercises with an excessively large (or weighty) bow (weapon), or speaks too much, or physically carries a lot of weight, or swims across a long distance in water, or is habitually subjected to forceful massage including kneading with feet, or sprints over a long distance, or is assaulted, or practices various complicated or excessive physical exercises, his lungs are “traumatized” due to excessive exertion. This aggravates vayu in the lung region, taking along kapha residing in the lungs while also affecting pitta, causing the vitiated doshas to spread upwards, downwards and obliquely. A portion of this afflicted dosha system that gets into body joints causes yawning, body ache, and fever. That which gets into the amashaya causes diseases of lungs and anorexia. That which gets into the throat causes irritation of the throat and hoarseness of voice. That which gets into the channels carrying vital breath (bronchial channels) causes dyspnea and coryza. And that which gets into the head produces distress in the head. Thus, due to wound in lungs, irregular movement of vayu causes a variety of diseases depending upon the organs it gets into.
english translation
tatrasAhasaMzoSasyAyatanamitiyaduktaMtadanuvyAkhyAsyAmaH- yadApuruSodurbalohisanbalavatAsahavigRhNAti, atimahatAvAdhanuSAvyAyacchati, jalpativA'pyatimAtram, atimAtraMvAbhAramudvahati, apsuvAplavatecAtidUram, utsAdanapadAghAtanevA'tipragADhamAsevate, atiprakRSTaMvA'dhvAnaMdrutamabhipatati, abhihanyatevA, anyadvAkiJcidevaMvidhaMviSamamatimAtraMvAvyAyAmajAtamArabhate, tasyAtimAtreNakarmaNoraHkSaNyate| tasyoraHkSatamupaplavatevAyuH| satatrAvasthitaHzleSmANamuraHsthamupasaGgRhyapittaMcadUSayanviharatyUrdhvamadhastiryakca| tasyayoM'zaHzarIrasandhInAvizatitenAsyajRmbhA'GgamardojvarazcopajAyate, yastvAmAzayamabhyupaititenarogAbhavantiurasyAarocakazcayaHkaNThamabhiprapadyatekaNThastenoddhvaMsyatesvarazcAvasIdati, yaH prANavahAnisrotAMsyanvetitenazvAsaHpratizyAyazcajAyate, yaHzirasyavatiSThatezirastenopahanyate| tataHkSaNanAccaivorasoviSamagatitvAccavAyoHkaNThasyacoddhvaMsanAtkAsaHsatatamasyasaJjAyate, sakAsaprasaGgAdurasikSatezoNitaMSThIvati, zoNitAgamanAccAsyadaurbalyamupajAyate; evametesAhasaprabhavAHsAhasikamupadravAHspRzanti| tataHsaupazoSaNairetairupadravairupadrutaHzanaiHzanairupazuSyati| tasmAtpuruSomatimAnbalamAtmanaHsamIkSyatadanurUpANikarmANyArabhetakartuM| balasamAdhAnaMhizarIraM, zarIramUlazcapuruSaiti ||4||
hk transliteration